باید ها و نباید های راه اندازی بورس ارز

به گزارش سایت طلا به نقل از اکونیوز، چندی است موضوع راه اندازی بورس ارز در بین اقتصادانان و بهارستانی ها مورد بحث قرار گرفته است و در همین مدت موافقان و مخالفانی در دولت و مجلس شورای اسلامی و در بین اقتصادانان داشته است.
از آن جا که نرخ ارز در چند ماه گذشته با نوساناتی روبرو بوده است ،درل همین مدت هر کدام از مسئولین اقتصادی کشور به فکر آرام کردن این بازار آشفته افتادند و راه کارهایی ارائه دادند،ازجمله این راه حل ها میتوان حذف ارز دانشجویی ، تعیین کالاهای مشمول دریافت ارز مرجع و در همین اواخر راهاندازی بورس ارز را نام برد.
خبر راه‌اندازی بورس ارز از زبان رئیس‌جمهور شنیده شد؛ خبری که حاکی از آن بود که تا کمتر از یک هفته دیگر، بورس ارز راه‌اندازی می‌شود .
شمس الدین حسینی وزیر امور اقتصادی و دارایی، نیز در این باره گفته است بورس ارز با هدف کاستن از شکاف زیاد بین نرخ ارز مرجع و نرخ بازار آزاد آغاز به کار خواهد کرد.
به گفته حسینی بورس ارز احتمالا از مردادماه آغاز به‌ کار خواهد کرد تا صادرکنندگان غیرنفتی، سرمایه گذاران خارجی و دیگر کسانی که ارز با منشا خارجی در اختیار دارند و حتی بانک مرکزی به عنوان عرضه کننده ارز در بورس حاضر شوند و از طرف دیگر کسانی که برای تجارت به ارز نیاز دارند با ثبت سفارش، در این بازار حضور یابند.
شاید فلسفه ایجاد طرح هایی مانند بورس ارز و ایجاد اولویت برای ارز مرجع در کالاهای وارداتی که برای جلوگیری ازپیدایش رانت های حاصل از ارز چند نرخی در بازار است اما موفقیت یا عدم موفقیت این طرح در ابهام قرار دارد.
تعیین نرخ ارز در بازار و بر اساس عرضه و تقاضا
بسیاری راه اندازی بورس ارز را ازاین جهت مفید می دانند که بازیگران آن مشخص هستند و ارز نیز مانند یک کالا در بازار مشخص و با شناسنامه عرضه می شود و از طرفی نایب‌رییس کمیسیون اقتصادی مجلس از این طرح به شدت دفاع کرده و بورس ارز را سد مدافع سفته بازان نامیده است.
"محسن علیزاده "کارشناس بازار سرمایه ، راه‌اندازی بورس ارز آزاد را برای جلوگیری از ایجاد فساد و رانت ضروری دانست و گفت: ارز باید در ملا عام، مکانی خاص و قابل دسترس برای همگان و نیز کاملا شفاف خرید و فروش شود که اگر قرار است دولت برای تعادل بازار خرید و فروش ارز انجام دهد؛ همگان از آن مطلع باشند.
در این میان برخی براین باورند که در بورس به دلیل مشخص بودن اطلاعات مربوط به کالا ،خریداران و فروشندگان ،نرخ ارز در چرخه عرضه و تقاضا تعیین می شود و این مسئله از چن نرخی شدن آن جلوگیری می کند.
همچنین سید عبد الکریم هاشمی"، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نهم ، در این باره به اکونیوز گفت: بورس ارز پیشنهادی برای کنترل عرضه و تقاضا و قیمت ها در بازار میباشد که سبب تثبیت نرخ ارز و در نهایت تک نرخی شدن آن می گردد که تثبیت در بازار و تسهیل در فرآیند صادرات و واردات به همراه دارد.
در همین رابطه "‌محمدقاسم حسینی" ،قائم‌مقام صندوق توسعه ملی ، کارآمدی سیستم بورس ارز را به دلیل ایجاد بازار رقابتی موثر می داند ، در واقع 20 درصد منابع صندوق توسعه که قرار است دراختیار صنعتگران و کشاورزان قرار گیرد از طریق بورس ارز صورت پذیرد.
وی معتقد است: در سال جاری منابع ارزی را از طریق حضور در بازار بورس به ریال تبدیل می‌کنیم و با توجه به این‌که بازار رقابتی خواهد بود احتمالا نرخ ارز بالاتر از نرخ مرجع تعیین می‌شود و در نتیجه منابع ریالی بیشتری را می‌توانیم در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم.
اما نباید فراموش کرد بازار پر نوسانی مانند ارز در صورتی که سیایت گذاری های این حوزه مانند حذف ارز دانشجویی و مسافرتی و برخی تصمیمات ناپخته و اظهار نظرهایی که می‌شود بر بورس هم سایه بی‌افکند راه به جایی نخواهیم برد.
بورس ارز و سرگردانی بازار و بازرگانان
از آنجا که نرخ ارز دربورس با نوسانات زیادی روبرو خواهد شد و قطعا تولید و صنعت از این نوسانات متاثر خواهند شدکه به طبع آن بیکاری و قیمت کالاها از این تغییرات تاثیر منفی می پذیرند.
آیا ارز می تواند مانند یک کالا در بورس رفتار کند؟
از این رو بعضی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس نهم با این طرح مخالفند زیرا بر این باورند که ورود ارز به بورس سبب می شود تاثیر آن بر کالاهای اساسی افزایش یافته و تنها نتیجه اش توم باشد به طوری که " ارسلان فتحی پور‌" ،رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، می گوید : تزریق ارز در بازار بورس نقدینگی و تورم را افزایش داده و تقاضا برای خرید ارز را افزایش می دهد و در نهایت با افزایش قیمت ارز قیمت کالاهای اساسی افزایش می یابد.
سید ناصر موسوی لارگانی هم اظهار کرد: اگر ارز در بورس عرضه شود و قیمت آن روزانه و یا ساعتی تعیین شود واردکننده دچار سردرگمی می شود و نمی داند که مواد اولیه مورد نیاز تولید را چه زمانی وارد کنند و ارز مورد نیازش را چه زمانی خرید کند.
شفاف سازی اهداف لازمه راه اندازی بورس ارز
آنچه مسلم است بسیاری از ابهاماتی که در این طرح وجود دارد باید قبل از راه اندازی تعیین تکلیف شوند زیرا نمی توان بعد از اجرای یک طرح نواقص و معضلات و تاثیرات مضر آن را بررسی نمود و راه کار ارائه داد از جمله این ابهامات این است که هنوز مشخص نیست تمرکز این طرح بر ارز تک نرخی است یا ارز چند نرخی.
به گفته " ابراهیم نکو "‌ نماینده مردم رباط کریم ، در صورتی که دولت به راه‌اندازی بورس ارز مصمم است به طور قطع باید پیش از راه‌اندازی این بورس از نظرات کارشناسان اقتصادی کشور استفاده کند تا بیش از این رانت‌جویان در بازار ارزی کشور جولان ندهند.
همچنین انتقاد دیگری که به بورس ارز وارد است این است که هنوز مشحص نیست هدف این طرح افزایش درآمد بانک مرکزی به عنوان مرجع جمع کننده ارز است یا نوعی دور زدن صرافی ها .این موضوعی است که " ایرج ندیمی"‌عضو دیگری از کمیسیون اقتصادی از آن صحبت می کند و به اعتقاد وی ابهامات زیادی در این طرح وجود دارد که به نظر می رسد باعث دامن زدن به بازارآشفته ارز چند نرخی می گردد و فواید آن برای اقتصاد مبهم است.
اما به دنبال همه این بحث ها ضروری است مسئولین اقتصادی کشور اعم از مدیر کل بانک مرکزی ،وزیر اقتصاد و دارایی درباره چگونگی این طرح ، جزئیات و آثار خوب و بد آن به کمیسیون اقتصادی توضیح دهند.