عدم شرکت ایران در اجلاس شرم‌الشیخ/ دلیل انزوای جهانی ایران چیست؟
اجلاس شرم‌الشیخ برگزار شد و از همان ابتدا مشخص بود که آقای رئیس‌جمهور در این اجلاس حضور نخواهد داشت. این عدم حضور، پیام روشنی به همراه دارد و نشان می‌دهد که سیاست ایران نسبت به شرکت در چنین نشست‌هایی همچنان مبتنی بر احتیاط و فاصله گرفتن از نظم موجود جهانی است.
اجلاس شرم‌الشیخ برگزار شد و از همان ابتدا مشخص بود که آقای رئیس‌جمهور در این اجلاس حضور نخواهد داشت. این عدم حضور، پیام روشنی به همراه دارد و نشان می‌دهد که سیاست ایران نسبت به شرکت در چنین نشست‌هایی همچنان مبتنی بر احتیاط و فاصله گرفتن از نظم موجود جهانی است.
دلایل عدم شرکت ایران در برخی نشست‌های جهانی، تا حدی قابل پیش‌بینی بود. ایران به‌طور سنتی خود را منزوی از نظم موجود جهانی تعریف می‌کند و اصولاً ساختار‌های موجود را نمی‌پذیرد. در حالی‌که شکل‌گیری چنین اجلاس‌هایی در چارچوب نظم جهانی تعریف شده و کشور‌های شرکت‌کننده با پذیرش آن به دنبال افزایش منافع و تحقق اهداف خود هستند.
هزینه‌های سیاسی و داخلی سفر‌های نمایشی
رفتار‌های ایران هنگام حضور در مجمع عمومی سازمان ملل، از جمله اعزام هیئت‌های پرجمعیت، بیشتر مصرف داخلی داشته و در سطح جهانی هزینه‌ساز بوده است. در کنار این سفرها، خرید‌های شخصی و سوغاتی نیز مطرح بوده و حضور ایران در این مجامع بدون پذیرش ساختار جهانی، کم‌ثمر و غیرکاربردی است.
تناقض در منطق وزارت خارجه
آقای عراقچی دلایل وزارت خارجه برای رد دعوت را چنین بیان کرده است:
«با وجود تمایل به تعاملات دیپلماتیک، نه رئیس‌جمهور و نه من نمی‌توانیم با کسانی وارد تعامل شویم که به مردم ایران حمله کرده‌اند و همچنان ما را تهدید و تحریم می‌کنند.».
اما پرسش اینجاست: اگر چنین است، چرا ایران در سازمان ملل به دنبال نشست و ملاقات با همان کشور‌ها بوده است؟ این تناقض، باعث شده دلایل مطرح شده کمتر اقناع‌کننده به نظر برسند.
نقش ایران در صلح منطقه‌ای و تعامل با فلسطین
عراقچی در توضیحات خود تصریح کرده است:
«ایران همواره نیرویی کلیدی برای صلح در منطقه بوده و خواهد بود» و «از هر ابتکاری که به نسل‌کشی اسرائیل در غزه پایان دهد و به اخراج نیرو‌های اشغالگر منجر شود، استقبال می‌کند.».
اما سوال اینجاست که عدم حضور ایران در نشست‌ها چگونه این نقش کلیدی را تحقق می‌بخشد؟ آیا اقدامات ایران در سوریه و لبنان نمونه‌ای از این نقش بوده یا منتظر تعیین‌تکلیف دیگران مانده است؟
پاسخ ناقص به رد دعوت
اظهارات عراقچی درباره حق فلسطینیان و لزوم حمایت جهانی، درستی قابل توجهی دارند، اما پاسخ مناسبی برای توجیه رد دعوت به نشست نیست. کارشناسان معتقدند که بهتر بود وزارت خارجه درباره جزئیات نشست و نگرانی‌های احتمالی ایران نیز توضیح دهد تا سیاست‌ها همزمان با حضور فعال در گفت‌و‌گو‌ها شفاف شود.
در نهایت، مواضع وزارت خارجه اگر در جهت پایان دادن به جنگ غزه باشد، قابل تقدیر است؛ اما اگر بهانه‌ای برای رد توافق و کاهش تعاملات بین‌المللی باشد، می‌تواند به نفع ایران نباشد و اعتماد جهانی نسبت به دیپلماسی ایران را تحت تأثیر قرار دهد.
