شوک جدید فدرال رزرو به اقتصاد جهان
خرید اوراق دولتی توسط فدرال رزرو در کنار کاهش نرخ بهره، از نگاه بازارها نشانهای از بازگشت بیسروصدای سیاستهای انبساطی و نگرانی از کمبود نقدینگی در سیستم مالی آمریکاست.
به گزارش سایت طلا،بازارها در نگاه اول به کاهش ۲۵ واحد پایهای نرخ بهره واکنش نشان دادند؛ تصمیمی که نرخها را به محدوده ۳.۵ تا ۳.۷۵ درصد رساند و ادامه مسیر انبساط پولی را تأیید کرد.
اما آنچه بهتدریج توجه تحلیلگران را جلب کرد، نه خود نرخ بهره، بلکه تغییر آرام و کمسروصدای سیاستهای ترازنامهای فدرال رزرو بود.
در حالی که در ماههای گذشته تمرکز سیاستگذار بر کوچکسازی ترازنامه و جمعآوری نقدینگی قرار داشت، اعلام آغاز خرید ماهانه ۴۰ میلیارد دلار اوراق کوتاهمدت دولتی از دوازدهم دسامبر، عملاً جهت حرکت را تغییر داد.
هرچند فدرال رزرو از بهکار بردن واژه «QE» پرهیز کرد، اما شباهت این اقدام با تسهیل کمی، انکارناپذیر است.
این تغییر رویکرد در شرایطی رخ میدهد که شاخصهای نقدینگی در سیستم بانکی آمریکا به سطوح هشداردهنده نزدیک شدهاند؛ موضوعی که نشان میدهد فدرال رزرو بیش از آنچه علناً بیان میکند، نگران سلامت گردش پول در اقتصاد است.
کاهش نرخ بهره؛ پیام ظاهری، نه داستان اصلی
کاهش ۲۵ واحد پایهای نرخ بهره را میتوان ادامه مسیری دانست که از ماهها قبل آغاز شده بود.
فاصله گرفتن نرخها از اوج سپتامبر سال گذشته، نشاندهنده پذیرش این واقعیت است که اقتصاد آمریکا دیگر توان تحمل سیاستهای انقباضی شدید را ندارد.
با این حال، نرخ بهره بهتنهایی تصویر کاملی از سیاست پولی ارائه نمیدهد. در شرایطی که بازارها به نرخ عادت کردهاند، ابزار واقعی اثرگذار، ترازنامه فدرال رزرو و میزان نقدینگی تزریقشده به سیستم مالی است.
خرید اوراق کوتاهمدت؛ QE با نامی دیگر
اعلام خرید ماهانه ۴۰ میلیارد دلار اوراق قرضه کوتاهمدت دولتی، از نظر فنی شاید با QE کلاسیک تفاوتهایی داشته باشد، اما از نظر اثرگذاری، نتیجهای مشابه دارد:
افزایش ترازنامه فدرال رزرو و تزریق مستقیم نقدینگی به بازار پول.
تمرکز بر اوراق کوتاهمدت نشان میدهد هدف اصلی فدرال رزرو، مهار تنش در بازارهای نقدی و بینبانکی است، نه لزوماً تحریک مستقیم بازار سهام.
این دقیقاً همان الگویی است که در بحرانهای قبلی، پیشدرآمد سیاستهای انبساطی گستردهتر بوده است.
زنگ خطر نقدینگی؛ چرا فدرال رزرو عقبنشینی کرد؟
کاهش نسبت ذخایر بانکها نزد فدرال رزرو به ۱۱.۷ درصد، زیر آستانهای است که سیاستگذار آن را برای ثبات سیستم ضروری میداند.
این افت بهمعنای آن است که بانکها فضای مانور کمتری برای پاسخ به شوکهای ناگهانی دارند.
فدرال رزرو تجربه تلخ بحران ریپو در سال ۲۰۱۹ را فراموش نکرده است؛ زمانی که کمبود نقدینگی بهسرعت به بازارهای مالی سرایت کرد.
اقدام اخیر را میتوان تلاشی پیشدستانه برای جلوگیری از تکرار آن سناریو دانست.
چرا این تصمیم «بیسروصدا» گرفته شد؟
فدرال رزرو بهخوبی میداند اعلام رسمی بازگشت به QE میتواند انتظارات تورمی را شعلهور کند و اعتبار ضدتورمی این نهاد را زیر سؤال ببرد.
به همین دلیل، تغییر سیاست با ادبیاتی محتاطانه و بدون برچسب «QE» انجام شد.
اما بازارها زبان ترازنامه را بهتر از بیانیهها میفهمند. رشد مجدد داراییهای فدرال رزرو، سیگنالی واضح به سرمایهگذاران است: اولویت فعلی، ثبات سیستم مالی است، حتی به قیمت انبساط پولی پنهان.
پیامدهای احتمالی؛ داراییهای ریسکی، طلا و دلار
تزریق نقدینگی، حتی بهصورت محدود، معمولاً به نفع داراییهای ریسکی تمام میشود.
بازار سهام، رمزارزها و کامودیتیها معمولاً نخستین دریافتکنندگان این سیگنال هستند. همزمان، طلا بهعنوان پوشش ریسک در برابر تضعیف پولی، جذابتر میشود.
در مقابل، دلار آمریکا ممکن است در میانمدت تحت فشار قرار گیرد؛ بهویژه اگر بازارها این اقدام را آغاز یک چرخه انبساطی جدید تفسیر کنند.
پیام تصمیم فد به بازارها
رامین فرهادی، کارشناس اقتصادی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس در پاسخ به این پرسش که آیا میتوان این تصمیم را QE نامید؟ گفت:
از نظر فنی شاید فدرال رزرو با این واژه مشکل داشته باشد، اما از نظر عملکردی، خرید منظم اوراق و افزایش ترازنامه دقیقاً همان کاری است که QE انجام میدهد. فقط دامنه آن فعلاً محدودتر است.
این کارشناس اقتصادی درباره چرایی انتخاب این مسیر توسط فدرال رزرو ادامه داد: چون نشانههای کمبود نقدینگی را زودتر از بازار دید. وقتی ذخایر بانکی به زیر سطح امن میرسد، سیاستگذار ترجیح میدهد پیشگیرانه عمل کند تا اینکه منتظر بحران بماند.
وی افزود: پیام این تصمیم برای بازارها واضح است؛ فدرال رزرو حاضر نیست ریسک بیثباتی سیستم مالی را بپذیرد. این یعنی در صورت لزوم، انبساط پولی، حتی بهصورت غیررسمی، ادامه خواهد داشت.
بازگشت انبساط به اقتصاد آمریکا
تصمیم اخیر فدرال رزرو را نمیتوان صرفاً در قالب کاهش نرخ بهره خلاصه کرد.
خرید اوراق کوتاهمدت دولتی و تغییر جهت در سیاست ترازنامهای، نشانهای از نگرانی عمیق سیاستگذار از وضعیت نقدینگی است؛ نگرانیای که به بازگشت تدریجی و بیسروصدای سیاستهای انبساطی منجر شده است.
اگرچه فدرال رزرو از بهکار بردن عنوان QE اجتناب میکند، اما بازارها بیش از واژهها، به جریان پول واکنش نشان میدهند.
آنچه در حال شکلگیری است، نه یک بازگشت رسمی، بلکه نسخهای نرم و حسابشده از تسهیل کمی است؛ نسخهای که میتواند مسیر بازارهای جهانی را در ماههای آینده تحتتأثیر قرار دهد.
