خسروپناه: رئیس جمهور درباره حجاب تذکر داده است
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی ازتذکر رئیس جمهور درباره حجاب در جلسه هیأت دولت خبر داد.
به گزارش سایت طلا،دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی عبدالحسین خسروپناه در یک برنامه تلویزیونی با موضوع سلسله مباحث مربوط به همایش «ما و غرب از منظر آراء و اندیشه‌های حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای» گفت: مقصود از «ما» در دوگانه «ما و غرب»، «هویت ایرانی ـ اسلامی» است.
وی افزود: البته این هویت در نسبت با سایر کشورهای اسلامی نیز قابل طرح است؛ میان ایران و عراق، مصر یا پاکستان تفاوت‌های فرهنگی وجود دارد، هرچند اشتراک اصلی ما ریشه در آموزه‌های دینی، اعتقاد به توحید، معاد و حرمت اهل‌بیت (علیهم‌السلام) دارد.
ریشه خردگرایی ایرانی، پیش از اسلام است
خسروپناه با اشاره به اینکه هویت ایرانی ـ اسلامی بر پایه چند عنصر بنیادین استوار است، به اولین رکن اشاره کرد: نخست، عنصر عقلانیت است. هویت ایرانی ـ اسلامی همواره با خردورزی همراه بوده است. اگر به اشعار حکیم فردوسی نگاه کنید، یکی از پرتکرارترین کلیدواژه‌های او، «خِرَد» و «حِکمت» است. این ریشه در تاریخ ایران، حتی پیش از اسلام، دارد؛ آن دوران که در ایران، «حکمت خسروانی» جریان داشت و یکی از ارکان اصلی آن «خردورزی» بود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: خردگرایی همواره جزئی از فرهنگ ایرانی بوده و پس از اسلام نیز تقویت شد، زیرا قرآن کریم نیز بر عقل و حکمت تأکید فراوان دارد. شاهد این امر آیات متعددی است که با عباراتی نظیر «أفلا یعقلون»، «أفلا تعقلون» و همچنین واژه‌هایی چون «اولواالألباب» و «أفئده» به کار رفته‌اند که ساحت‌های تکامل‌یافته‌ی عقل را نشان می‌دهند.
معنویت و پیوند عقلانی ایرانیان با اهل‌بیت(ع)
وی در ادامه به رکن دوم هویت ملی پرداخت و گفت: ویژگی دیگر هویت ایرانی ـ اسلامی، «معنویت» است. ایرانیان اسلام را با زور نپذیرفتند، بلکه از سرِ علاقه و گرایش عقلانی و معنوی نسبت به اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به آن روی آوردند.
خسروپناه تأکید کرد: به همین دلیل، مردم ایران خیلی زود با اهل‌بیت انس گرفتند؛ این همان هویتی است که موجب شده است در ایران هیچ‌گاه گرایش‌های ناصبی‌گرایانه یا افراطیِ ضدّ اهل‌بیت دیده نشود، زیرا گرایش به معنویت در ذات این ملت ریشه دارد.
فضیلت‌گرایی و عدالت؛ ارکان دیگر هویت
عنصر سوم و چهارم این هویت، «فضیلت‌گرایی» و «عدالت» است که در کنار هم، شهرت ایرانیان به مهمان‌نوازی، نیکوکاری و انجام کار خیر را شکل داده است؛ امری که در وقف‌ها و ساخت بیمارستان‌ها و مدارس توسط خیرین نمود عینی دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در جمع‌بندی مؤلفه‌ها خاطرنشان ساخت: زمانی که این مؤلفه‌ها با اسلام پیوند می‌خورند، عقلانیت به «حکمت» تعالی می‌یابد، معنویت از عالم «مُلک» فراتر رفته و به مراتب بالاتر یعنی «ملکوت» و «جبروت» می‌رسد و فضائل اخلاقی که در آثار ادیبان ما منعکس شده، در قرآن نیز با ظرافت ذکر شده‌اند.
خسروپناه اشاره کرد: بنابراین زمانی که از «هویت ایرانی ـ اسلامی» سخن می‌گوییم، منظور مجموعه‌ای از خصائص است که دقیقاً در فرمایشات و منظومه‌ی فکری مقام معظم رهبری نیز به‌روشنی دیده می‌شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، با تشریح چرایی عدم تن دادن ملت ایران به استکبار، تأکید کرد: هویت مستحکم ما در برابر دشمن، مصداق «وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّه» است؛ ضعف‌ها ناشی از عدم بهره‌گیری حاکمان نالایق از ظرفیت مردمی بود.
در ادامه گفت‌وگو عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، تحلیل ابعاد مقاومت ملی در برابر غرب و ترسیم منظومه فکری رهبری در تبیین هویت ایرانی ـ اسلامی ادامه یافت.
خسروپناه با اشاره به ویژگی‌های بنیادین این هویت (عقلانیت، معنویت، عدالت و فضیلت)، استقلال‌خواهی را پیامد مستقیم آن دانست و اظهار داشت: هویت ایرانی ـ اسلامی به دلیل عدالت‌گرا بودن، «ظلم‌پذیر نیست» و در برابر استعمار و استکبار سر خم نمی‌کند. این امر موجب استقلال، عزّت‌مداری و مبارزه با استکبار در منظومه فکری رهبری شده است.
«ظل‌پذیر» اما نه «ذلیل‌پذیر»
وی در تشریح سازوکار این هویت در برابر تهدیدات، دوگانه‌ای راهبردی را تبیین کرد:
«هویت ایرانی ـ اسلامی «ظلّ‌پذیر» است، اما «ذلیل‌پذیر» نیست. ایرانی در برابر دیگران نرم‌خو و مداراگر است. اما اگر دشمن شمشیر بکشد، همین ایرانی نرم‌خو، چنان اهل جدّیت و وقار می‌شود و مصداقِ «وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّه» است که دیگر هیچ‌کس یارای ایستادگی در برابر او را ندارد.»
خسروپناه با ذکر نمونه جنگ تحمیلی تصریح کرد: به هیچ وجه نمی‌توان ایران را به عقب‌نشینی وادار کرد؛ حتی در شرایطی که شوروی سابق، آمریکا و اروپا، همگی متحد شدند تا ایران را شکست دهند.
تجلی هویت در حاکمان مقتدر
دبیر شورا در پاسخ به چرایی وقوع شکست‌ها در مقاطعی، نقش حاکمیت را در کانون توجه قرار داد:
«اگر در دوره‌هایی شکست‌هایی رخ داده، این شکست هرگز به هویت ایرانی ـ اسلامی بازنمی‌گردد، بلکه ناشی از حاکمان نالایقی بوده که نتوانستند از ظرفیت مردم بهره بگیرند. خودِ هویت مشکلی ندارد، اما زمانی تجلّی می‌یابد که حاکمانی مقتدر و عزتمند بر سر کار باشند. شخصیت‌هایی چون حضرت امام خمینی (ره) و سپس مقام معظم رهبری، تجسّم عملی همان هویت ایرانی ـ اسلامی‌اند.»
سهروردی؛ پیوند حکمت خسروانی و قرآنی
خسروپناه تأکید کرد که این هویت، هم جنبه‌ی روان‌شناختی و هم جنبه‌ی اجتماعی دارد و بر پایه‌ی توحید شکل می‌گیرد. وی افزود: ایرانیان همواره موحد بوده‌اند؛ حتی در دوران زرتشتی نیز آتش را مظهر نور الهی می‌دانستند نه خالق آن. در این زمینه، مرحوم شیخ شهاب‌الدین سهروردی در حکمت اشراق، تلاش کرد تا حکمت خسروانی ایرانی و حکمت قرآنی را بدون التقاط جمع کند.
غرب‌شناسی رهبری؛ تمایز میان دو عقلانیت
در پاسخ به پرسش درباره تبیین غرب در اندیشه رهبری، خسروپناه تمایز تاریخی و فلسفی را مبنای تحلیل قرار داد:
«در نگاه تاریخی رهبری، غربِ آمریکایی و اروپایی همواره با جنایت همراه بوده است؛ تاریخ غرب، تاریخ جنگ‌هاست. در جنگ جهانی اول و دوم، جنایات متعددی رخ داد و آمریکا در هر کشوری که سفارت داشته، کودتا به راه انداخته است.»
وی افزود: اگر غرب را از منظر فلسفی بررسی کنیم، مراد غربِ مدرن است که مبنایش «رشنالیتی» (عقلانیت) است. اما باید میان دو نوع عقلانیت تمایز قائل شد: عقل معاش (حسابگر، جزئی‌نگر و این‌جهانی) و عقل معاد (آخرت‌اندیش که خدا و بقای نفس را مبنا قرار می‌دهد).
خسروپناه مکتب غالب فلسفی غرب را پراگماتیسم (عمل‌گرایی) دانست که نتیجه حرکت از عقل ریاضی‌گرای دکارتی به تجربه‌گرایی و در نهایت به عقل معاش فاقد عقل معاد است.
عقلانیت انقلابی؛ جمع میان عقل معاش و معاد
دبیر شورا در پایان این بخش، عقلانیت اسلامی را متمایز ساخت: «مقام معظم رهبری از «عقلانیت انقلابی» سخن می‌گویند؛ یعنی عقلانیتی که عقل معاد را در خود دارد. این همان دلیلی است که در عین پیگیری دانش هسته‌ای، رهبری حکم به عدم ساخت بمب اتم می‌دهند. دشمنان ما با شناخت این هویت مستحکم، تصمیمات سهل‌انگارانه نخواهند گرفت.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر تبدیل شدن موضوع حجاب به «تولید سبک زندگی»، اجرای مصوبات فرهنگی مجلس و شورا را راهکار اصلی مقابله با نزاع هویتی دانست و از لزوم شفافیت دولت در گزارش‌دهی درباره تذکرات رئیس جمهور سخن گفت.
در ادامه سلسله مباحث دکتر عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، پیرامون نسبت «ما» و «غرب» در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب، محور نزاع هویتی در عرصه اجتماعی و ضرورت اجرای قوانین فرهنگی مورد بحث قرار گرفت.
تنزل جایگاه زن؛ بردگی مدرن و عقل‌ستیزی
خسروپناه یکی از شواهد مهم «بردگی مدرن» در غرب را تنزل جایگاه زن دانست و اظهار داشت: «از مقام ارزشمند و عرشی زن، به‌مثابه ابزاری تبلیغاتی برای فروش یک ماده خوراکی کم‌ارزش استفاده می‌شود. این همان «تنزل عقل» است که در آن انسان ارزش ذاتی خود را از دست داده و حتی به پوشیدن لباس مبتذل برای تبلیغ یک کالا افتخار می‌کند.»
وی ادامه داد: در این چارچوب، دیدگاه رهبری «غرب‌ستیزانه» تلقی می‌شود، اما این غرب‌ستیزی مختص به رفتاری است که متضمن «بردگی مدرن»، استعمارگری، فساد و جنایت است.
غرب‌ستیزیِ عقلانی در برابر جنایت غزه
دبیر شورا مصداق بارز این جنایت را کشتار مردم غزه و ممانعت از ورود کمک‌های غذایی دانست و گفت: «این عملکرد فراتر از «حیوانیت» و «سبعیت» است و در ظرفیت عقل نظری (منهای عقل معاد) نمی‌گنجد. به این معنا، بله، رهبری در برابر این عقلانیتِ فاسد، «غرب‌ستیز» هستند و آن را عقل‌ستیز می‌دانند.»
با این حال، وی تأکید کرد که این نگاه به معنای انکار دستاوردهای علمی نیست و افزود: «ما موظفیم دستاوردهای مثبت عقل را اخذ کنیم، همان‌گونه که در روایت آمده است: «اُطلبوا العِلمَ وَلَو بِالصّین»؛ با این تفاوت که ما نباید مقلّد باشیم، بلکه باید خودمان نوآوری داشته باشیم.»
حجاب، نقطه تلاقی نزاع هویتی
خسروپناه موضوع حجاب را یکی از عرصه‌های جدی این نزاع هویتی عنوان کرد که دیگر محدود به نگاه دینی نیست و در حال سرایت به «تولید سبک زندگی» است.
وی با لحنی هشداری خطاب به متولیان امر، تأکید کرد: قانون‌گذاران و مجریان نباید تصور کنند این یک دعوای کوچک است؛ این واقعاً یک دعوای هویتی است. من معتقدم اگر دولت اراده‌ی جدی برای اجرای همان مصوبات فرهنگی که هم شورای عالی انقلاب فرهنگی و هم مجلس تصویب کرده‌اند داشته باشد، بسیاری از پیامدهای منفی پیشگیری خواهد شد.
لزوم شفافیت و اصلاح رفتارهای دوگانه دولت
در بخش پایانی، خسروپناه با اشاره به تذکرات جلسه پیشین، بر لزوم شفافیت در دولت تأکید کرد: سخنگوی محترم دولت می‌بایست به این نکته توجه نمایند که موضوع حجاب و پوشش، که گاهی در سطح هیئت دولت و حتی توسط شخص آقای رئیس جمهور محترم مورد تذکر قرار می‌گیرد و بر اصلاح آن تأکید می‌شود، باید به صورت رسمی گزارش‌دهی شود. اخیراً آقای رئیس جمهور در این زمینه تذکراتی داده‌اند و شنیده شده است که این موضوع در جلسات هیئت دولت مطرح شده است. تأکید بر این است که رفتارهای دوگانه‌ای که در جامعه منعکس می‌شود، برای مردم آزاردهنده است و در شرایطی که قوانین موجود کفایت می‌کنند، نیازی به مطرح ساختن مکرر سیاست‌های جدید نیست.
دبیر شورا در پایان از برگزاری همایش «ما و غرب از منظر مقام معظم رهبری» در روز دوشنبه خبر داد و اعلام کرد که دو شب آتی نیز به تکمیل مباحث این حوزه پرداخته خواهد شد.
پایان پیام/
