طرحی که تلگرام را رفع فیلتر می‌کند
مهم‌ترین زمینه برای رفع فیلتر تلگرام، یوتیوب و اینستاگرام تحقق حکمرانی قانونمند است؛ فرایندی که در یک مصوبه ۳۲ بندی به امضای رئیس‌جمهور رسیده است.
در جلسه مشترک سران قوا با کمیته رفع فیلترینگ، که برای بررسی رفع فیلتر سه پلتفرم تلگرام، یوتیوب و اینستاگرام برگزار شده بود، سران قوه قضائیه و مقننه تاکید کردند که مصوبه ۳۲ مرحله‌ای شورای عالی فضای مجازی باید به‌صورت کامل و مرحله‌به‌مرحله اجرا شود.
در ادامه این گزارش توضیح می‌دهیم که این مصوبه چه مواردی را شامل می‌شود و چگونه فرآیند رفع فیلتر بر اساس آن پیش خواهد رفت.
رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران در تاریخ ۱۶ شهریور ۱۴۰۳ تأکید کردند: «آنچه که مهم است این است که در فضای مجازی حکمرانی قانونمند وجود داشته باشد.» در راستای ایجاد حکمرانی قانونمند در فضای مجازی، شورای عالی فضای مجازی که متشکل از ۲۷ عضو حقیقی و حقوقی است و به ریاست رئیس جمهور برگزار می‌شود، در زمستان ۱۴۰۳ مصوبه‌ای ۳۲ مرحله‌ای درباره رفع فیلتر پلتفرم‌ها تصویب کرد که رئیس جمهور نیز آن را امضا کرد.
مصوبات شورای عالی فضای مجازی، بالاترین اسناد سیاستی و اجرایی در حوزه فضای مجازی کشور محسوب می‌شوند و جایگاه حقوقی آن‌ها هم‌تراز با مصوبات شورای عالی امنیت ملی و شورای انقلاب فرهنگی است. پس از تصویب و امضای رئیس جمهور، همه دستگاه‌های اجرایی، نهادها و حتی بخش خصوصی موظف به اجرای آن‌ها هستند.
طبق این مصوبه، ۳۲ مرحله برای رفع فیلتر تعیین شده که هر مرحله مسئول مشخصی دارد و مرحله بعد تنها پس از تکمیل مرحله قبلی آغاز می‌شود.
در مرحله اول تمرکز بر تقویت پیام‌رسان‌ها و آماده‌سازی زیرساخت‌هاست. وزارت ارتباطات زیرساخت‌های لازم را فراهم می‌کند، صداوسیما و وزارت ارشاد تبلیغات حمایتی انجام می‌دهند و مرکز ملی فضای مجازی همراه با اپراتورها سیاست‌های تعرفه اینترنت و تسهیم درآمد محتوا را اجرا می‌کنند. نتیجه این مرحله، رفع فیلتر واتس‌اپ و گوگل پلی بود. اگرچه بسیاری از کارشناسان معتقدند این مرحله هنوز کامل انجام نشده است.
مرحله دوم، تمرکز بر تقویت بیشتر پلتفرم‌های داخلی و مدیریت سرویس‌های خارجی است. برخی از اقدامات شامل مقابله با اخبار جعلی و حمایت اقتصادی و زیرساختی از سکوهای داخلی است.
نتیجه اجرای کامل این مرحله، دسترسی کنترل‌شده به یوتیوب و سرویس‌های مشابه خارجی خواهد بود.
در مرحله سوم نیز هدف، تقویت نهایی پیام‌رسان‌های داخلی و ارائه خدمات حیاتی از طریق آن‌ها است. در این مرحله، پیام‌رسان‌های داخلی تقویت شده و امنیت خانواده‌ها در فضای مجازی افزایش می‌یابد. در این مرحله باانجام این اقدامات مذاکراتی با پلتفرم تلگرام انجام می‌شود و رفع فیلتر این پیامرسان مشروط به پذیرش حق حاکمیت ملی کشورمان خواهد بود.
گفتنی است پس از اجرای هر بند و هر مرحله، دستگاه مربوطه موظف است گزارش‌های دوره‌ای و تحلیلی درباره میزان پیشرفت کار و موانع احتمالی را به ریاست و اعضای شورای عالی فضای مجازی ارائه کند.
به طور کلی، این مصوبه ۳۲ مرحله‌ای طوری طراحی شده است که ابتدا پلتفرم‌های داخلی تقویت شوند، سپس دسترسی به سرویس‌های خارجی کنترل و مدیریت شود و در نهایت، رفع فیلتر پلتفرم‌های خارجی تنها با رعایت الزامات قانونی و امنیتی امکان‌پذیر باشد؛ دقیقا همان رویکردی که رئیس جمهور در اولین گفت‌وگوی تلویزیونی خود به آن اشاره کرد و گفت که از زمان انتخاب ستار هاشمی به عنوان وزیر، تصمیم بر آن بود که با شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی امنیت ملی، بر اساس داده‌ها، روندی قانونمند و قابل مدیریت برای فضای مجازی ایجاد شود و در عین حال دسترسی مردم به خدمات بهتر شود.
