چگونه ریسک سرمایه گذاری را در شرایط بحرانی کاهش دهیم؟
درنظرگرفتن ریسک‌ها و اتفاقات شوک‌آور سیاسی یا اقتصادی، یک اصل مهم در سرمایه‌گذاری است.
درنظرگرفتن ریسک‌ها و اتفاقات شوک‌آور سیاسی یا اقتصادی، یک اصل مهم در سرمایه‌گذاری است. به‌همین دلیل است که بسیاری از ما قبل از هر تصمیم مالی، به تنوع در سبد سرمایه‌گذاری‌هایمان توجه خاصی نشان می‌دهیم؛ مخصوصاً در شرایطی که سایه بحران‌های اقتصادی، سیاسی و تورم، سرمایه‌های مختلف را تهدید می‌کنند. با همه این اوصاف، خوشبختانه اوضاع کمی بهتر از قبل به‌نظر می‌رسد؛ مثلاً طبق آمار سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، رتبه ریسک کشوری ایران از سطح ۶ به ۵ کاهش پیدا کرده است.
اما نبوغ و راهکارهای ما به‌عنوان سرمایه‌گذار در چنین شرایطی باید چگونه باشند؟ در ادامه، به این سؤال پاسخ می‌دهیم که چگونه باید ریسک سرمایه‌گذاری را در شرایط خاص اقتصادی و سیاسی، کاهش دهیم.
روش‌های مدیریت سرمایه در شرایط بحرانی
عاقلانه‌ترین روش مدیریت سرمایه در شرایط بحرانی، حفظ تعادل بین «سود واقعی» و «امنیت سرمایه‌گذاری» است؛ در این وضعیت، سرمایه‌گذاران باید هم‌زمان با حفظ ارزش دارایی‌هایشان، بیشترین سود را از فرصت‌های موجود به‌دست بیاورند. به زبان ساده‌تر، نه ترس بیش‌ازحد مفید است و نه اینکه بی‌گُدار به آب بزنیم؛ باید مرز هوشمندانه‌ای را بین این دو حالت بکشیم تا در نوسانات اقتصادی و تغییرات سیاسی ناگهانی، ضرر نکنیم.
در ادامه، با چند روش کاربردی و مفید برای مدیریت ریسک در شرایط بحرانی آشنا می‌شوید:
تنوع در سبد سرمایه‌گذاری
یکی از مهم‌ترین اصول کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری، «تنوع دارایی‌ها» یا اصطلاحاً “Diversification” است؛ به زبان ساده‌تر، یعنی همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نگذاریم! به‌عنوان مثال، فرض کنید که تمام سرمایه خودتان را صرف خرید یک نوع دارایی خاص مثل طلا کرده‌اید؛ حالا ناگهان بازار دچار سقوط شده است و کل سرمایه‌تان در معرض خطر قرار دارد. اگر همان مبلغ را در چند بازار مختلف تقسیم می‌کردید، ضرر در بازار طلا، با سودآوری در سایر بازارها جبران می‌شد.
به‌عنوان مثال، یک ترکیب منطقی از سبد سرمایه‌گذاری در شرایط بحرانی می‌تواند، به این صورت باشد:
۳۰٪ طلا: حفظ ارزش سرمایه‌گذاری در برابر تورم و نوسانات بازار ارز
۳۰٪ رمزارز: رشد سریع در بازارهای جهانی؛ در صورت سرمایه‌گذاری آگاهانه
۲۰٪ سپرده یا اوراق با درآمد ثابت: ثبات نسبی در سرمایه‌گذاری و ایجاد جریان نقدی مطمئن
۲۰٪ دارایی فیزیکی از جمله مِلک یا کالاهای سرمایه‌ای: داشتن پناهگاه امن در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی
یادتان باشد که هدف از تنوع در سبد سرمایه‌گذاری، فرار از سرمایه‌گذاری نیست؛ هدف اصلی، کاهش ریسک از طریق تقسیم سرمایه‌ها و دارایی‌ها است.
استفاده از بسترهای امن برای هر نوع سرمایه
منظور از «بستر امن» برای سرمایه‌گذاری، محیط یا ابزاری است که از دارایی شما در برابر خطرهای احتمالی محافظت می‌کند؛ ازجمله سرقت، هک یا نوسانات غیرقابل‌پیش‌بینی هر نوع سرمایه. هر بستر سرمایه‌گذاری، باتوجه‌به ماهیت خود، به نگهداری و امنیت نیاز دارد. به‌عنوان مثال، امنیت دارایی‌های فیزیکی مثل طلا با داشتن یک گاوصندوق، تأمین می‌شود؛ اما امنیت دارایی‌های دیجیتال مثل ارز دیجیتال یا NFT نیازمند کیف پول ارز دیجیتال سخت افزاری یا نرم‌افزاری است. انتخاب بستر مناسب برای هر نوع سرمایه، یکی از مهم‌ترین تصمیم‌هایی است که سرنوشت سرمایه‌گذاری شما را تعیین کند؛ مخصوصاً در شرایط بحرانی اقتصادی یا سیاسی.
در ادامه، بسترهای امن برای چند دارایی محبوب و پرطرفدار در بازار ایران را بررسی می‌کنیم:
طلا
قرن‌ها است که طلا، یکی از مطمئن‌ترین دارایی‌ها برای حفظ ارزش سرمایه در شرایط تورمی محسوب می‌شود؛ البته، همین اطمینان باعث شده است که سرقت یا گم شدن آن، به یک دغدغه جدی تبدیل شود. نگهداری طلا در بستر امن و مطمئن، اهمیت بسیار بالایی دارد؛ به‌همین خاطر، روش‌های مختلفی برای حفاظت از طلای شخصی در نظر گرفته می‌شوند که هرکدام با توجه به شرایط، گزینه‌های مناسبی هستند.
ازجمله بسترهای امن برای حفظ طلا به‌عنوان سرمایه عبارت‌اند از:
استفاده از گاوصندوق خانگی مطمئن با استاندارد ضد سرقت: اگر تصمیم گرفته‌اید که طلای خودتان را در خانه نگهداری کنید، حتماً یک گاوصندوق بخرید؛ همچنین، مطمئن شوید که دارای استاندارد ضد بُرش و ضد حرارت است.
اعتماد به صندوق امانات بانکی: یکی از مطمئن‌ترین روش‌های نگهداری طلا، استفاده از صندوق‌های امانات بانک‌ها است؛ این صندوق‌ها تحت نظارت امنیتی شبانه‌روزی هستند و احتمال سرقت یا آسیب آن‌ها تقریباً وجود ندارد.
درمجموع، انتخاب روش نگهداری طلا به حجم دارایی، سطح دسترسی مورد نیاز و اعتماد شما به بسترهای مختلف بستگی دارد.
رمزارز (ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی)
برخلاف تصور بسیاری از افراد، بزرگ‌ترین تهدید برای رمزارزها سقوطِ قیمت آن‌ها نیست؛ ازدست‌دادن دسترسی به والت (Wallet) یا هک شدن حساب، تهدید اصلی است. برای محافظت از ارزهای دیجیتال، از کیف‌پول‌های سخت‌افزاری به‌جای نگهداری دارایی در صرافی‌ها استفاده کنید. زمانی‌که رمزارز را در حساب صرافی نگه می‌دارید، درواقع مالک واقعی آن نیستید؛ زیرا کلید خصوصی (Private Key) که نشان‌دهنده مالکیت واقعی است، در اختیار شما قرار ندارد. در چنین شرایطی، هر لحظه ممکن است که دارایی شما در معرض سرقت یا حملات سایبری قرار بگیرد.
در عوض، با استفاده از کیف‌پول‌های سخت‌افزاری می‌توانید کلید خصوصی را آفلاین و در یک دستگاه فیزیکی ذخیره کنید. یکی از بهترین برندهای موجود در بازار، SafePal (سِیف‌پَل) است که به‌دلیل امنیت بالا و سازگاری با انواع رمزارزها، محبوبیت زیادی دارد؛ شما می‌توانید،کیف پول سخت افزاری سیف پال را از مجموعه ایرانیکارت (نمایندگی رسمی SafePal در ایران)، با گارانتی معتبر تهیه کنید.
ارزهای خارجی (ازجمله دلار و یورو)
در نگاه اول، سرمایه‌گذاری در ارزهای خارجی مثل دلار و یورو بهترین روش برای حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم است؛ اما در واقعیت، یکی از پُرریسک‌ترین و درعین‌حال، کم‌سودترین روش‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. نوسانات سیاسی، تغییر سیاست‌های ارزی و تصمیمات بانک مرکزی، سود شما را در مدت کوتاهی از بین می‌برند و ضرر می‌کنید. بااین‌حال، بهترین بستر برای نگهداری ارزهای خارجی، تبدیل کردن ارز به رمزارز یا نگهداری آن‌ها در حساب ارزی است.
بهتر است که به‌جای خرید و فروش ارز، به گزینه‌های بهتر مثل سرمایه‌گذاری در تولید، بازار رمزارزها یا بازارهای مالی فکر کنید. یادتان باشد که معامله ارز در بازار آزاد نه‌تنها سود تضمین‌شده‌ای ندارد، بلکه به اقتصاد کشور هم آسیب می‌زند؛ چراکه باعث افزایش تقاضای کاذب و نوسان نرخ ارز می‌شود.
حفظ امنیت سرمایه؛ نخستین اصل سرمایه‌گذاری
درمجموع، چه در سرمایه‌گذاری‌های فیزیکی مثل طلا و ملک و چه در دارایی‌های دیجیتال مثل رمزارز، «امنیت» باید در اولویت قرار بگیرد. همان‌طور که مطالعه کردید، روش‌های مناسبی برای کاهش ریسک در شرایط بحرانی وجود دارند؛ ازجمله تنوع در سبد سرمایه‌گذاری، انتخاب بسترهای امن برای نگهداری دارایی و تمرکز نکردن روی یک نوع سرمایه خاص. در پایان باید گفت که «حفظ امنیت سرمایه»، اولین و حیاتی‌ترین اصل در هر نوع سرمایه‌گذاری است؛ اصلی که اگر نادیده گرفته شود، حتی سودآورترین فرصت‌ها هم به ضررهای جبران‌ناپذیر تبدیل می‌شوند.
