تعداد نمایشگاه‌های طلا و جواهر در ایران؛ کمیت بالا، کیفیت پایین و تهدید برای جایگاه جهانی
ایران سالانه شاهد برگزاری حدود هفت نمایشگاه طلا و جواهر در شهرهای مختلف است. اگرچه در نگاه نخست، این روند نشانه‌ای از پویایی صنعت به شمار می‌رود، اما کارشناسان معتقدند که این تعدد رویدادها به افت کیفیت، از دست رفتن اعتبار بین‌المللی و خروج نمایشگاه‌ها از مسیر تخصصی منجر شده است.
به گزارش سایت طلا، ایران سالانه شاهد برگزاری حدود هفت نمایشگاه طلا و جواهر در شهرهای مختلف است. اگرچه در نگاه نخست، این روند نشانه‌ای از پویایی صنعت به شمار می‌رود، اما کارشناسان معتقدند که این تعدد رویدادها به افت کیفیت، از دست رفتن اعتبار بین‌المللی و خروج نمایشگاه‌ها از مسیر تخصصی منجر شده است. در این میان، نقش روسای اتحادیه‌ها و بزرگان صنف در هدایت این جریان بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است.
تعدد رویدادها و افت کیفیت
نمایشگاه‌های طلا و جواهر در ایران امروز در شهرهایی چون تهران، اصفهان، مشهد، تبریز، شیراز، رشت، ارومیه، اهواز و یزد برگزار می‌شوند. سه برگزارکننده اصلی مدیریت عمده این رویدادها را بر عهده دارند، اما افزایش کمّی به جای ارتقای کیفی، سبب شده است که نمایشگاه‌ها از ماهیت اصلی خود فاصله بگیرند.
یکی از کارشناسان صنعت جواهر در گفت‌وگو با خبرنگار ما توضیح داد:
«نمایشگاه طلا باید جایگاهی برای معرفی نوآوری‌ها، معرفی برندهای تازه و ایجاد ارتباطات تجاری باشد. اما وقتی در یک سال هفت نمایشگاه برگزار می‌شود، محتوای تازه‌ای باقی نمی‌ماند. از سوی دیگر، برندها توان مالی و اجرایی حضور در همه این رویدادها را ندارند و همین باعث می‌شود نمایشگاه‌ها به محافل دوستانه صنف یا جشنواره فروش عمومی تبدیل شوند.»
فشار مالی بر برندها
شرکت در نمایشگاه مستلزم هزینه‌های قابل توجهی است؛ از اجاره غرفه و دکوراسیون گرفته تا نیروی انسانی، حمل‌ونقل و تبلیغات. وقتی یک برند با هفت نمایشگاه در سال مواجه می‌شود، ناگزیر یا حضور سطحی پیدا می‌کند یا از بسیاری رویدادها کنار می‌کشد. در هر دو حالت، کیفیت و اعتبار نمایشگاه آسیب می‌بیند.
تغییر ماهیت نمایشگاه‌ها
ماهیت نمایشگاه‌های تخصصی، برقراری ارتباطات B2B (بین بنگاه‌ها) است؛ جایی برای عقد قراردادهای عمده، معرفی فناوری‌های نوین و ایجاد همکاری‌های بین‌المللی. اما در ایران، بسیاری از این رویدادها به جشنواره فروش برای عموم مردم یا گردهمایی صنفی بزرگان تبدیل شده‌اند. این تغییر ماهیت نه تنها کارکرد اصلی نمایشگاه‌ها را از بین می‌برد، بلکه در بلندمدت چهره‌ای غیرحرفه‌ای از صنعت طلا و جواهر ایران به نمایش می‌گذارد.
تجربه کشورهای دیگر؛ کیفیت بر کمیت
بررسی تقویم جهانی نمایشگاه‌های طلا و جواهر نشان می‌دهد که کشورها مسیر متفاوتی را طی کرده‌اند:
ترکیه (استانبول): دو نمایشگاه بزرگ در سال؛ بهار و پاییز، با حضور برندهای جهانی.
دبی: یک نمایشگاه کاملاً تخصصی و B2B محور که به قطب منطقه‌ای سرمایه‌گذاری در طلا بدل شده است.
مالزی و تایلند: هر کدام تنها یک رویداد ملی سالانه دارند که بر صادرات و بازار آسیایی تمرکز می‌کند.
روسیه: نمایشگاه‌های محدود اما کاملاً تخصصی، همراه با نشست‌های علمی و اقتصادی.
هنگ‌کنگ: مهم‌ترین نمایشگاه جهان، تنها دو بار در سال، با حضور بیش از ۹۰ کشور و به عنوان مرجع معاملات جهانی.
در مقایسه با این الگوها، ایران با هفت نمایشگاه پراکنده و کم‌اثر، در موقعیتی قرار گرفته که نه برای فعالان داخلی جذابیت کافی دارد و نه برای برندهای خارجی اعتباری ایجاد می‌کند.
مسئولیت اتحادیه‌ها و بزرگان صنف
کارشناسان تاکید می‌کنند که حل این معضل در گرو مدیریت و تصمیم‌گیری واحد است. روسای اتحادیه‌ها و بزرگان صنف به‌عنوان مرجعیت اصلی این صنعت، باید با تشکیل اتاق‌های فکر مشترک، هدایت برگزارکنندگان را به دست بگیرند.
به باور تحلیلگران، اتحادیه‌ها و بزرگان صنف اگر به جای نگاه محلی و کوتاه‌مدت، منافع ملی و اعتبار بین‌المللی را در نظر بگیرند، می‌توانند روند برگزاری نمایشگاه‌ها را به مسیر درست بازگردانند. تعلل در این تصمیم‌گیری، تنها فاصله ایران با استانداردهای جهانی را بیشتر خواهد کرد.
راهکارهای پیشنهادی
- کاهش تعداد نمایشگاه‌ها به دو رویداد اصلی در سال.
- تشکیل دبیرخانه دائمی با هدایت اتحادیه‌ها و بزرگان صنف.
- تمرکز بر ارتباطات B2B و ایجاد پلتفرم‌های قراردادهای کلان.
- دعوت هدفمند از برندها و اتحادیه‌های خارجی برای افزایش اعتبار بین‌المللی.
- تغییر مدل درآمدی برگزارکنندگان از منافع کوتاه‌مدت به چشم‌انداز بلندمدت.
- هم‌افزایی منطقه‌ای با ترکیه و دبی برای ارتقای سطح برگزاری.
نمایشگاه‌های طلا و جواهر ایران در نقطه حساسی قرار دارند. اگر روند فعلی ادامه یابد، این رویدادها بیش از پیش به جشنواره‌های محلی فروکاسته می‌شوند. اما اگر اتحادیه‌ها و بزرگان صنف با تشکیل اتاق‌های فکر و مدیریت درست برگزارکنندگان، تصمیمی جدی و ملی اتخاذ کنند، می‌توان امید داشت که ایران نیز همانند ترکیه، دبی و هنگ‌کنگ، جایگاهی معتبر در تقویم جهانی نمایشگاه‌ها به دست آورد.
