پوتین در آستانه قمار بزرگ با ناتو
در پی نفوذ پهپادهای روسیه به لهستان و عبور جنگنده‌های روسی از حریم هوایی استونی، تنش‌ها میان مسکو و ناتو به اوج خود رسیده است.
به گزارش سایت طلا،نشریه «فایننشال تایمز» در گزارشی به بررسی اقدامات اخیر روسیه علیه برخی از کشورهای عضو ناتو پرداخت.
در این گزارش آمده است: «ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، بار دیگر با اقدامی تحریک‌آمیز، پرسشی اساسی را پیش روی غرب قرار داد: ناتو تا چه اندازه به دفاع از کشورهای بالتیک پایبند است؟ هفته گذشته جنگنده‌های روسی با نقض حریم هوایی استونی، این پرسش را به‌طور غیرمستقیم مطرح کردند».
ناتو به‌طور رسمی موضعی شفاف دارد: این ائتلاف ۳۲ کشوری از هر وجب از قلمرو خود دفاع خواهد کرد. این تعهد در پایگاه نظامی «تاپا» در نزدیکی مرز روسیه آشکار است؛ جایی که روزگاری محل استقرار یک پایگاه هوایی شوروی بود، اما امروز به مهم‌ترین پایگاه ارتش استونی و گروه نبردی ناتو به رهبری بریتانیا تبدیل شده است.
در این پایگاه، نیروهای بریتانیایی، فرانسوی و استونیایی با ساختار فرماندهی مشترک، مجهز به تانک‌های «چلنجر ۲»، توپخانه «آرچر» و نفربرهای زرهی «گریفون»، برای مقابله با هرگونه حمله احتمالی روسیه آموزش می‌بینند. با این حال تحلیلگران غربی بر این باورند که مسکو بیشتر احتمال دارد عملیات‌های کوچک و مبهمی انجام دهد تا واکنش و اتحاد ناتو را بسنجد؛ اقدامی که نقض حریم هوایی استونی نمونه‌ای از آن است.
سنجش اتحاد ناتو توسط مسکو
نقض حریم هوایی استونی تنها چند روز پس از ورود گسترده پهپادهای روسی به خاک لهستان رخ داد. این اقدامات به‌عنوان آزمونی برای بررسی میزان آمادگی و اتحاد ناتو تلقی می‌شوند. اکنون بحثی در داخل ناتو شکل گرفته است: برخی کشورها خواهان سرنگونی هواپیماهای متجاوز روسی هستند، اما برخی دیگر، به‌ویژه آمریکا، این اقدام را خطرناک و منجر به تشدید بحران می‌دانند.
به باور کارشناسان، کرملین ممکن است با افزایش تدریجی تحریکات خود، شکاف‌های پنهان میان اعضای ناتو را آشکار کند. یکی از سناریوهای مورد بحث، ورود نیروهای زمینی روسیه به یکی از کشورهای بالتیک به بهانه «دفاع از روس‌تبارها» است. هدف نهایی مسکو بی‌اعتبار ساختن اصل پنجم پیمان آتلانتیک شمالی است؛ اصلی که تضمین می‌کند حمله به یک عضو ناتو، حمله به همه تلقی خواهد شد.
نقش کلیدی آمریکا و تردیدها
ایالات متحده حدود ۴۰ درصد توان نظامی ناتو در اروپا را تأمین می‌کند. نیروهای آمریکایی از جمله واحد توپخانه «هیمارس» و یک گردان زرهی نیز در منطقه بالتیک مستقر شده‌اند. اما پرسش اصلی این است که در صورت وقوع یک حمله گسترده روسیه، دولت دونالد ترامپ چه واکنشی نشان خواهد داد؟
اظهارات مقامات بالتیک نشان می‌دهد تردید عمیقی نسبت به تعهد واشنگتن وجود دارد. برخی در دولت ترامپ حتی کشورهای بالتیک را به «ایدئولوژیک بودن» و اتخاذ مواضع بیش از حد تهاجمی در برابر روسیه متهم می‌کنند. در مقابل، در تالارهای وزارت خارجه استونی نیز بی‌اعتمادی به آمریکا مشهود است؛ از جمله نمایش نتیجه رأی‌گیری سازمان ملل در خصوص اوکراین که نشان می‌داد آمریکا در کنار روسیه ایستاده است.
اروپا میان نگرانی و وابستگی
قدرت‌های بزرگ اروپایی آشکارا بر ضرورت مقابله با حملات روسیه تأکید دارند، اما همزمان نگرانند که بدون پشتوانه آمریکا توانایی واقعی برای رویارویی با مسکو نداشته باشند. بحث درباره امکان تشکیل یک «نیروی اطمینان‌بخش اروپایی» برای کمک به اوکراین، نشانگر همین تردید است.
با این حال، ناتو تنها بازیگری نیست که با عدم قطعیت روبه‌روست. رفتار غیرقابل پیش‌بینی ترامپ نیز محاسبات روسیه را پیچیده می‌کند. بسیاری معتقد بودند او هرگز مجوز حمله آمریکا به ایران را صادر نخواهد کرد، اما در سال جاری دقیقاً چنین کاری را انجام داد.
خطر قمار پوتین
حتی اگر آمریکا در شرایط بحرانی عقب‌نشینی کند، نیروهای بریتانیا، فرانسه، آلمان و کانادا که در بالتیک حضور دارند، متعهد به دفاع از این کشورها هستند. لهستان و فنلاند نیز که امنیت خود را به‌شدت گره‌خورده به سرنوشت کشورهای بالتیک می‌دانند، احتمالاً وارد عمل خواهند شد.
با این همه، اقدام پوتین برای آزمودن اراده ناتو می‌تواند قمار بزرگی باشد؛ قماری که ممکن است به یک جنگ گسترده در قلب اروپا منجر شود. تجربه تهاجم روسیه به کی‌یف در سال ۲۰۲۲ نشان داده است که رئیس‌جمهور روسیه اهل ریسک‌های سنگین و غیرقابل پیش‌بینی است.
