وضعیت نرخ فرونشست در اماکن میراثی و تاریخی اصفهان

رابطه مستقیم میان عمق سنگ بستر و شدت فرونشست وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که هر چه ضخامت لایه خاک بیشتر و عمق سنگ بستر پایین‌تر باشد، نرخ فرونشست نیز افزایش می‌یابد.

بهرام نادی روز شنبه در گفت‌وگو با ایرنا اظهار داشت: در شمال اصفهان عمق سنگ بستر پایین‌تر و ضخامت آبرفت یا خاک بیشتر است که همین امر موجب شده بیشترین نرخ فرونشست را در این محدوده شهری داشته باشیم.

وی افزود: در محدوده پل تاریخی شهرستان، عمق سنگ بستر بسیار اندک و در واقع این سازه بر روی سنگ بستر بنا شده است که به همین دلیل هم با وجود کهن‌تر بودن این پل نسبت به سایر پل‌های تاریخی اصفهان، آثار فرونشست بر پیکر آن بسیار کمتر مشاهده می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد نجف‌آباد گفت: در میدان نقش‌جهان که عمق سنگ بستر حدود ۵۰ متر برآورد می‌شود، سنگ بستر در میدان نقش جهان از مسجد جامع عباسی تا بازار قیصریه در عمق حدود ۸۰ تا ۱۰۰ متر قرار دارد.

نادی ادامه داد: آثار فرونشست در میدان نقش جهان بین ۲ تا سه سانتی متر در سال اما نگران‌کننده است و بناهایی همچون مسجد جامع عباسی به دلیل مشکلات سازه‌ای بیشتر از عوارض فرونشست متاثر و دچار آسیب شده‌اند.

این متخصص ژئوتکنیک تصریح کرد: ستون‌های سنگی این مسجد به دلیل بار گنبد دچار کج شدگی هستند و در ستون‌های شبستان این مسجد شاهد چرخش پنج و هشت سانتی‌متری در ۲ جهت مختلف هستیم.

به گفته این پژوهشگر در مسجد سید نیز میزان فرونشست سه تا پنج سانتی‌متر گزارش شده است.

وی خاطرنشان کرد: به این ترتیب از زاینده رود به سمت شمال شهر اصفهان، به مراتب نرخ فرونشست افزایش و در نوار شمالی شهر به ۱۰ الی ۱۴ و در حبیب‌آباد ( خارج از محدوده شهری) به ۱۸ سانتی متر در سال می‌رسد و نقشه‌ها و اطلاعات سازمان زمین‌شناسی نیز گواه این موضوع است.

به گزارش سایت طلا، طبق گزارش سازمان زمین‌شناسی نرخ فرونشست اصفهان به طور میانگین بین ۱۵ تا ۱۸ سانتی‌متر در سال است.

اصفهان تنها شهری محسوب می‌شود که فرونشست به دل آن نفوذ کرده و به گفته کارشناسان، این موضوع ریسک پذیری این خطه را بیشتر کرده است و تنها راهکار جلوگیری از پیشرفت فرونشست، جاری شدن زاینده‌رود و کاهش برداشت آب ‌های زیرزمینی دشت «اصفهان برخوار» است؛ اتفاقی که هرچقدر به تعویق بیفتد با مشکلاتی نظیر تهدید سازه‌های شهری، ساختمان‌ها و خطوط انتقال نیرو، جمعیت ۲ و نیم میلیون نفری شهر اصفهان را تهدید خواهد کرد.

فرونشست یک پدیده زیست محیطی به معنی نشست تدریجی و یا پایین رفتن ناگهانی سطح زمین به دلیل تراکم موارد زیرسطحی است؛ برداشت بیش از حد از آب‌های زیرزمینی ناشی از نیاز روزافزون به منابع آب که به دنبال توسعه جمعیت، صنعت و کشاورزی در حوضه آبریز زاینده رود رخ داده از دلایل اصلی فرونشست به شمار می‌رود.