ترامپ، روسیه و هند را به سمت ایران فرستاد

در هفته‌های اخیر، روابط هند و روسیه در سایه فشارهای بین‌المللی به‌ویژه از سوی ایالات متحده در زمینه تجارت و همکاری‌های اقتصادی، دوباره مورد توجه قرار گرفته است.

سوبرامانیام جایشانکار، وزیر امور خارجه هند، با سفر به مسکو و دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به تقویت این روابط اذغان کرد.

این دیدار به طور خاص بر توسعه کریدور بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) تأکید داشت، مسیری که نقش کلیدی ایران در آن غیرقابل انکار است.

جزئیات بیشتری از مباحث مطرح در این دیدار اطلاع رسانی نشده است اما با توجه به حضور دنیس مانتوروف، معاون اول نخست وزیر روسیه و رئیس طرف روسی کمیسیون بین دولتی همکاری های تجاری، اقتصادی، علمی، فنی و فرهنگی روسیه و هند در این دیدار به نظر می رسد که طرفین، توسعه همکاری های اقتصادی را همزمان با فشارهای واشنگتن به دهلی نو در دستور کار قرار داده اند.

کریدور شمال-جنوب که هدف آن تسهیل حمل‌ونقل بار از هند به اروپا از طریق ایران و روسیه است، به عنوان یک پروژه چندوجهی از سال ۲۰۰۰ میلادی (شهریور ۱۳۷۹ شمسی) به امضا رسیده است. این کریدور با هدف کاهش زمان و هزینه حمل‌ونقل نسبت به مسیرهای دریایی، به‌ویژه از طریق کانال سوئز، طراحی شده است.

بعدها تعداد اعضای این پروژه به ۱۴ کشور افزایش یافت و در حال حاضر، این پروژه به مجموعه‌ای از نظام‌های حمل‌ونقل مختلف ملی متصل شده و به عنوان یک راهکار عملی برای تأمین نیازهای تجاری در حال ظهور است.

در دیدار اخیر، مانتوروف، معاون اول نخست‌وزیر روسیه، به مبادلات تجاری فزاینده بین دو کشور اشاره کرد و گفت که این مبادلات تجاری هند و روسیه در پنج سال گذشته تقریباً هفت‌برابر شده است.

وی همچنین خاطرنشان کرد که بیش از ۹۰ درصد این مبادلات با استفاده از ارزهای ملی انجام می‌شود که نشان‌دهنده تمایل طرفین برای کاهش وابستگی به دلار و تقویت همکاری‌های اقتصادی است.

ایران به عنوان یکی از اعضای کلیدی کریدور شمال-جنوب و قلب تپنده این کریدور، نقش بی‌نظیری در تسهیل این مسیر تجاری ایفا می‌کند. توافق‌نامه‌های اخیر بین ایران و روسیه برای تکمیل حلقه مفقوده مسیر ریلی رشت-آستارا، این کشور را به نقطه اتصال حیاتی در کریدور شمال-جنوب تبدیل کرده است.

این کریدور در سایر مسیرهای شرقی، میانی (زمینی دریایی از مسیر خزر) و غربی پیشتر فعال شده است. این توافقات برای بهره برداری از کریدور شمال-جنوب، فرصتی را برای ایران فراهم می‌آورد تا به یک هاب تجاری منطقه‌ای و فراتر از آن، هاب ترانزیتی اوراسیا تبدیل شود.

با توجه به تحولات جهانی و فشارهای تعرفه‌ای ایالات متحده بر هند، همگرایی بیشتر بین هند و روسیه در زمینه‌های اقتصادی و تجاری به وضوح در حال شکل‌گیری است. این همگرایی می‌تواند به تجاری‌سازی بیشتر کریدور شمال-جنوب کمک کند و اهمیت ایران را در این راستا دوچندان کند.

به گفته کریم نائینی، کارشناس ترانزیت، پس از آغاز جنگ تعرفه‌ای ترامپ علیه کشورهایی که آمریکا با آن‌ها ناترازی تجاری دارد، بلوک‌بندی‌های جدیدی در تجارت خارجی جهان شکل خواهد گرفت و تامین مواد اولیه مانند نفت و کامودیتی در اولویت خواهند بود.

این کارشناس عنوان کرد که روسیه و کشورهای آسیای مرکزی یکی از بزرگ‌ترین تامین کنندگان مواد اولیه هستند که ایران با رهگیری تحولات جهانی و همگرایی در بلوک‌های اقتصادی، می‌تواند نقش پررنگی ایفا کند و علاوه بر تثبیت جایگاه خود در نظم نوین جهانی، امنیت اقتصادی ۵۰ سال آینده کشور را تأمین کند.

کریدور شمال-جنوب نه‌تنها به عنوان یک مسیر حمل‌ونقل، بلکه به عنوان یک پلتفرم همکاری‌های اقتصادی بین‌المللی و اهرم ژئوپلیتیکی، می‌تواند به توسعه اقتصادی کشورهای عضو کمک شایانی کند.

با افزایش تعاملات هند و روسیه و تقویت این کریدور، ایران می‌تواند از این فرصت بهره‌برداری کرده و نقش خود را در تجارت جهانی به عنوان یک پل ارتباطی میان شمال و جنوب تثبیت کند.