آمار باورنکردنی زایمان رایگان زنان افغان در ایران!+ تصویر
در حالی که سیاست‌های جدید برای ساماندهی و کاهش جمعیت مهاجران فاقد مدرک وارد مرحله اجرایی شده، آمارها نشان می‌دهد که در همین بازه، خدماتی چون زایمان رایگان، واکسیناسیون، و درمان‌های گوناگون به صدها هزار مهاجر افغان ارائه شده است.
در حالی که سیاست‌های جدید برای ساماندهی و کاهش جمعیت مهاجران فاقد مدرک وارد مرحله اجرایی شده، آمارها نشان می‌دهد که در همین بازه، خدماتی چون زایمان رایگان، واکسیناسیون، و درمان‌های گوناگون به صدها هزار مهاجر افغان ارائه شده است.
در هفته‌های اخیر، موج بازگشت اجباری مهاجران افغان از ایران به افغانستان ابعاد کم‌سابقه‌ای یافته است؛ روندی که هم نگرانی نهادهای بین‌المللی مانند یونیسف و سازمان جهانی مهاجرت را برانگیخته و هم واکنش‌های داخلی را نسبت به ظرفیت‌پذیری ایران در قبال مهاجرت غیرقانونی برانگیخته است.
بر اساس گزارش صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف)، تنها در ماه ژوئن ۲۰۲۴ (مطابق با خرداد و تیر ۱۴۰۳)، بیش از ۲۵۶٬۰۰۰ افغان از طریق مرز اسلام‌قلعه به کشور خود بازگشته‌اند؛ آماری که در روزهای پایانی ماه، به ۲۰ هزار نفر در روز نیز رسید. آمارهای تکمیلی نشان می‌دهد که از ۱ ژوئن تا ۵ ژوئیه، در مجموع ۴۴۹٬۲۱۸ مهاجر افغان از ایران خارج شده‌اند و جمع کل بازگشتی‌ها طی ۴ ماه گذشته از یک میلیون نفر فراتر رفته است.
در شرایطی که اعلام شده است که اتباع افغان فاقد مدرک باید تا تاریخ ۱۷ تیر ۱۴۰۳ خاک ایران را ترک کنند، نگاهی به آمار خدمات بهداشتی ارائه‌شده به این قشر، چهره دیگری از وضعیت را نشان می‌دهد. تنها در سال ۱۴۰۲، بیش از ۱۰۵٬۳۲۰ زایمان رایگان برای اتباع افغانستان در بیمارستان‌های کشور ثبت شده است. این آمار، جدا از خدمات گسترده‌ای چون واکسیناسیون فلج اطفال، سرخک، و سرخجه برای بیش از ۹۲۳ هزار کودک افغان و غربالگری سلامت برای صدها هزار نفر از مهاجران افغان است.
نکته قابل توجه آن است که بسیاری از این افراد فاقد اقامت قانونی یا بیمه درمانی هستند و طبق اعتراف مقامات، هزینه درمان آن‌ها از منابع عمومی و بودجه بیت‌المال تأمین می‌شود. به عنوان نمونه، در استان قم گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد ۳۰ تا ۳۵ درصد زایمان‌ها مربوط به اتباع افغانستان است؛ موضوعی که در شبکه‌های اجتماعی نیز بازتاب زیادی داشته است.
تعداد افغان ها در ایران
طبق برآورد رسمی سرشماری سال ۱۳۹۵، ۱.۵۸ میلیون افغان در ایران زندگی می‌کردند، اما در حال حاضر این عدد تا ۶ میلیون نفر نیز برآورد می‌شود. از این میان، بخش قابل توجهی بدون مدرک و اقامت قانونی هستند و از مرزهای شرقی کشور به‌طور غیرقانونی وارد می‌شوند.
نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع وزارت کشور، در این باره می‌گوید: «امروز زیرساخت‌های ما دیگر توان تحمل ۶ میلیون اتباع را ندارد... یارانه‌ای که از جیب مردم پرداخت می‌شود، در اختیار این اتباع قرار می‌گیرد... اگر این روند ادامه پیدا کند، نگران هستیم که یک تقابل اجتماعی رخ دهد.»
وی همچنین اشاره می‌کند که ایران در گذشته مهاجرت را پدیده‌ای موقت می‌دانست، اما اکنون با آن به‌عنوان یک واقعیت دائمی مواجه است و خواستار اجرای لایحه ساماندهی مهاجران و تصویب اساسنامه سازمان ملی مهاجرت در مجلس شده است.
دورنمای بحران: فشار بر نظام سلامت، آموزش و اشتغال
مهاجران افغان، چه به‌صورت قانونی و چه غیرقانونی، اکنون سهم بزرگی از خدمات عمومی در ایران را به خود اختصاص داده‌اند. از آموزش کودکان در مدارس گرفته تا درمان بیماران و ارائه خدمات اجتماعی و بشردوستانه، فشار قابل‌توجهی بر نهادهای دولتی وارد شده است.
