قدرتمندترین سلاح هسته‌ای تاریخ کجا نگهداری می‌شود؟
بمب تزار، عظیم‌ترین سلاح هسته‌ای تاریخ بشر، نمادی از قدرت بی‌حد و مرز و هشدار دائمی درباره کابوس جنگ اتمی است.
بمب تزار، عظیم‌ترین سلاح هسته‌ای تاریخ بشر، نمادی از قدرت بی‌حد و مرز و هشدار دائمی درباره کابوس جنگ اتمی است.
در تاریخ رقابت‌های تسلیحاتی، معدود سلاح‌هایی وجود دارند که توانسته‌اند به نمادی از قدرت، ترس و هشدار جهانی تبدیل شوند. یکی از این سلاح‌ها «بمب تزار» است؛ بزرگ‌ترین و مرگبارترین بمب هسته‌ای که تاکنون در کره زمین منفجر شده است. بمب تزار دیگر وجود فیزیکی عملیاتی ندارد و نگهداری نمی‌شود.
این بمب در سال ۱۹۶۱ توسط اتحاد جماهیر شوروی طراحی و آزمایش شد و همچنان رکورد قدرتمندترین انفجار ساخت بشر را در اختیار دارد.
۵۰ مگاتن قدرت ویرانگر
بمب تزار (Tsar Bomba) که روس‌ها آن را «ایوان بزرگ» نیز می‌نامند، از نوع بمب‌های هیدروژنی است و قدرت انفجاری آن به ۵۰ مگاتن تی‌ان‌تی می‌رسد؛ یعنی بیش از سه‌هزار برابر قوی‌تر از بمبی که آمریکا در هیروشیما استفاده کرد.
آزمایش این بمب در تاریخ ۳۰ اکتبر ۱۹۶۱ بر فراز مجمع‌الجزایر «نوایا زِملیا» در شمال روسیه انجام شد. موج انفجار آن حتی تا فاصله‌ی ۱۰۰۰ کیلومتری احساس شد و ابر قارچی حاصل از آن به ارتفاعی حدود ۶۰ کیلومتر رسید؛ ارتفاعی که برخی هواپیماهای مسافربری امروزی هم به آن نمی‌رسند.
نکته جالب اینجاست که بمب تزار در ابتدا با قدرت ۱۰۰ مگاتن طراحی شده بود اما برای کاهش میزان آلودگی رادیواکتیو، نیمی از هسته‌ی اورانیومی آن با سرب جایگزین شد.
| ویژگی | مشخصات |
|---|---|
| نام رسمی | RDS-۲۲۰ (معروف به بمب تزار - Tsar Bomba) |
| کشور سازنده | اتحاد جماهیر شوروی |
| تاریخ آزمایش | ۳۰ اکتبر ۱۹۶۱ |
| محل آزمایش | نوایا زملیا، اقیانوس منجمد شمالی |
| قدرت انفجار | ۵۰ مگاتُن تی‌ان‌تی (تقریباً ۳٬۳۰۰ برابر بمب هیروشیما) |
| وزن بمب | حدود ۲۷ تُن |
| طول بمب | ۸ متر |
| قطر | ۲.۱ متر |
| ارتفاع قارچ انفجار | حدود ۶۰ کیلومتر |
| شعاع تخریب کامل | بیش از ۳۵ کیلومتر |
| میزان تابش در مرکز انفجار | معادل دمای سطح خورشید |
| قابلیت حمل | فقط توسط بمب‌افکن Tu-۹۵V با بدنه تغییر یافته |
| نام مستعار در شوروی | «ایوان کبیر» |
| قدرت اولیه طراحی‌شده | ۱۰۰ مگاتن (اما برای کاهش اثرات رادیواکتیو به ۵۰ مگاتن کاهش یافت) |
| هدف سیاسی | نمایش قدرت در اوج جنگ سرد |
تنها یک نمونه؛ و هیچ‌گاه در زرادخانه قرار نگرفت
بمب تزار تنها یک بار ساخته و آزمایش شد و هیچ‌گاه وارد تولید انبوه نشد. از آن‌جایی که قابلیت حمل آن دشوار بود و استفاده از آن خطرات زیست‌محیطی گسترده‌ای داشت، اتحاد جماهیر شوروی ترجیح داد به سلاح‌های کوچکتر، دقیق‌تر و عملیاتی‌تر روی بیاورد.
با این حال، ساخت و آزمایش این بمب پیامدهای ژئوپلتیکی عمیقی داشت و تنش‌های جنگ سرد را به نقطه جوش جدیدی رساند.
