پزشکیان: اگر تحریم‌ها رفع شوند، امکان گفت‌وگو و مذاکره وجود دارد
رئیس جمهور در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی NBC آمریکا، به تشریح مهم‌ترین مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره موضوعات هسته‌ای، تحریم‌ها، تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی و مسایل جاری جهان پرداخت. او در این گفت وگو تاکید کرد که اگر تحریم‌ها رفع شوند، امکان گفت‌وگو و مذاکره وجود دارد
به گزارش سایت طلا از پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، مسعود پزشکیان در آخرین روز سفر به نیویورک و در حاشیه هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی NBC آمریکا، به تشریح مهم‌ترین مواضع جمهوری اسلامی ایران پرداخت.
او در این گفت و گو تصریح کرد: اگر قرار باشد ما را متهم کنند که اجازه نمی‌دهیم به مراکز هسته‌ای ما راه پیدا کنند، چطور انتظار دارند بعد از اسنپ‌بک بتوانند بیایند؟ این کاملاً نادرست است. ما اجازه دادیم و خواستیم این کار انجام شود و آن هم در چارچوب قوانین بین‌المللی و معاهده ان‌پی‌تی که عضو آن هستیم. اما آنها نخواستند طبق این مقررات عمل کنند.
وی همچنین تشریح کرد: ما توافقی با آژانس داشتیم و قرار شد طبق همان توافق عمل کنیم. در چارچوب‌هایی که قرار بود تروئیکای اروپا با هم گفت‌وگو کنند، ما هم ارتباط خود را با آژانس اصلاح کنیم. آژانس بتواند بیاید بازدید کند و هم‌زمان درباره مسایل موجود با آمریکا گفت‌وگو داشته باشیم. همچنین قرار بود به مواد غنی‌شده دسترسی پیدا کنند. در همه این موارد ما آماده بودیم که در چارچوب توافق عمل کنیم. این آمریکا است که نمی‌خواهد و علاقه‌ای ندارد مسیر با صلح و آرامش پیش برود؛ همان‌طور که پیش از این هم برجام را پاره کرد.
متن کامل این گفت‌وگو به شرح زیر است:
آقای رئیس جمهور، ممنون از وقتی که در اختیار ما گذاشتید. باید بپرسم آیا برایتان عجیب نیست که در ایالات متحده حضور دارید، در حالی که کشور ما کشور شما را بمباران کرده است؟ این تجربه برای شما چگونه است؟
بسم الله الرحمن الرحیم. قبل از هر چیز ما به مجمع عمومی سازمان ملل آمدیم. مبنای سازمان ملل بر این است که ملت‌ها بتوانند با هم حرف بزنند، در چارچوب قوانین در کنار هم باشند، تجاوز نباشد، جنگ نباشد، جنایت نباشد و مشکلات حل شود. ما با همین نگاه آمدیم، اما متأسفانه آن اهداف را در اینجا نمی‌بینیم. با این حال آمدن بهتر از نیامدن است.
به خبر روز و موضوع احتمالی اجرای اسنپ‌بک بپردازیم. چرا اجازه نمی‌دهید بازرسان سازمان ملل از همه تأسیسات هسته‌ای بمباران‌شده بازدید کنند؟
این خبری است که به شما می‌گویند. ما توافقی با آژانس داشتیم و قرار شد طبق همان توافق عمل کنیم. در چارچوب‌هایی که قرار بود تروئیکای اروپا با هم گفت‌وگو کنند، ما هم ارتباط خود را با آژانس اصلاح کنیم. آژانس بتواند بیاید بازدید کند و هم‌زمان درباره مسایل موجود با آمریکا گفت‌وگو داشته باشیم. همچنین قرار بود به مواد غنی‌شده دسترسی پیدا کنند. در همه این موارد ما آماده بودیم که در چارچوب توافق عمل کنیم. این آمریکا است که نمی‌خواهد و علاقه‌ای ندارد مسیر با صلح و آرامش پیش برود؛ همان‌طور که پیش از این هم برجام را پاره کرد.
برای روشن شدن موضوع، کشور شما اجازه خواهد داد که همه بازرسان سازمان ملل از تمام تأسیسات هسته‌ای بمباران‌شده بازدید کنند؟ فقط می‌خواهم این مسئله شفاف باشد.
این موارد در گفت‌وگوها مطرح و قرار شده بود، اجرای اسنپ‌بک را متوقف کنند، تا بتوانند برای بازدید بیایند. مشکل این است که آن گفت‌وگو را قبول نکردند و می‌خواهند روند را به سمت اسنپ‌بک ادامه دهند.
اگر اوضاع طبق خواسته شما پیش نرود و تحریم‌های اسنپ‌بک بازگردد، آیا بازرسان سازمان ملل را از ایران اخراج خواهید کرد؟
اگر قرار باشد ما را متهم کنند که اجازه نمی‌دهیم به مراکز هسته‌ای ما راه پیدا کنند، چطور انتظار دارند بعد از اسنپ‌بک بتوانند بیایند؟ این کاملاً نادرست است. ما اجازه دادیم و خواستیم این کار انجام شود و آن هم در چارچوب قوانین بین‌المللی و معاهده ان‌پی‌تی که عضو آن هستیم. اما آنها نخواستند طبق این مقررات عمل کنند.
متأسفانه در روندی که در منطقه ما جریان دارد، رژیم صهیونیستی شش یا هفت کشور را بمباران کرده و در حالی که عامل اصلی ناآرامی در منطقه است، به او جایزه هم می‌دهند. در طرف مقابل، ما را که هیچ اقدامی نکردیم و مورد تهاجم هم قرار گرفتیم، می‌خواهند دوباره تحریم کنند. این هم نمونه‌ای از قوانینی است که فقط می‌توان آن را قانون زور نامید و چیز دیگری نمی‌توان گفت.
آقای رئیس‌جمهور، نمی‌دانم آیا گزارش امروز را دیده‌اید یا نه، اما گزارشی تازه در واشنگتن پست منتشر شده که یک تصویر ماهواره‌ای را نشان می‌دهد. این گزارش ادعا می‌کند ایران در حال ساخت یک تأسیسات هسته‌ای مخفی دیگر در کوهستان است. پاسخ شما به این ادعا چیست؟
اگر راست می‌گویند، ما که با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافق کرده‌ایم، می‌توانند بیایند و ببینند. اینکه آنها با ماهواره بخواهند چیزی را بگویند و بعد ادعا کنند که مشاهده کرده‌اند، کار سختی نیست. ما آماده همکاری با آژانس بودیم و هستیم. به‌جای اینکه عکس‌هایی نشان دهند و سپس با توهماتی چارچوب‌هایی تعریف کنند، آژانس بیاید به صورت میدانی ببیند؛ ما که می‌خواهیم با آژانس در چارچوب قوانین همکاری کنیم، به چه دلیلی می‌خواهند با توهماتی که می‌سازند و ذهنیت‌هایی که قابل‌قبول نیست، به دنیا القا کنند که ما به‌سمت ساخت سلاح هسته‌ای می‌رویم؟
ما علناً اعلام کرده‌ایم که به هیچ وجه دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیستیم. معلوم نیست به اینها در این دنیا باید با چه زبانی گفت که ما نمی‌خواهیم این کار را انجام دهیم؟ در توهماتی که در ذهن‌شان دارند، می‌خواهند به دنیا بگویند که ما به سمت سلاح هسته‌ای می‌رویم؛ این کاملاً غلط است. ما آماده هرگونه راستی‌آزمایی در این رابطه هستیم.
شما به سلاح‌های هسته‌ای اشاره کردید. آن حدود ۹۰۰ پوند اورانیوم غنی‌شده که به‌طور عمومی اعلام شده، اکنون دقیقاً کجا قرار دارد؟
این کار سختی نیست. همان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیاید، ارزیابی و روند را بررسی کند. مراکزی که تحت نظارت آژانس بودند، آنها حق نداشتند وارد شوند و خلاف قانون عمل کردند و متأسفانه سازمان‌های بین‌المللی هم اقدامی نکردند. اما اکنون بازدید، ارزیابی و راستی‌آزمایی کار سختی نیست؛ ما که آماده‌ایم برای این کارها، چه لزومی دارد اسنپ‌بک را فعال کنند؟
آن بازرسان پیش از جنگ ۱۲ روزه به‌طور علنی اعلام کردند که دسترسی‌های مشخصی از آنها سلب شده است. آیا این همان چیزی نیست که در ایران اتفاق افتاد؟
در روند قضیه، مجلس قوانینی را مشخص کرده بود که بر اساس آنها اساساً اجازه نداشتند وارد شوند. اما ما در شورای امنیت و در مجمع این اجازه را دادیم که بیایند و ببینند. با ترامپ و تروئیکای اروپایی نیز تفاهماتی انجام شد تا بتوانند بازدید کنند و گفت‌وگوها ادامه یابد. درباره آن ۴۰۰ کیلو اورانیوم غنی‌شده هم قرار بود در فرصتی که داده می‌شود، مشکل حل و در نهایت تعیین شود که آیا اسنپ‌بک ادامه پیدا کند یا مسئله حل شود. ما آماده بودیم که با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این کار را انجام دهیم.
برای بینندگان آمریکایی‌مان در خانه، چگونه توضیح می‌دهید که گزارش‌ها می‌گویند اورانیوم غنی‌شده شما به ۶۰ درصد رسیده، در حالی که برای مصارف غیرنظامی مانند تولید برق به ۳.۵ درصد نیاز است؟ چگونه به این ادعا پاسخ می‌دهید که این میزان غنی‌سازی، بسیار نزدیک‌تر است و می‌تواند به ساخت بمب اتمی منجر شود؟
آنچه مشخص است این است که روند توافق شکل گرفته بود، اما رئیس‌جمهور ترامپ آن را پاره کرد. ما در گفت‌وگوها توافق کرده بودیم که هر طرف وظایفی داشته باشد. ما وظایف خود را انجام دادیم، اما وقتی آمریکا از برجام خارج شد، کشورهای اروپایی هم عملاً خارج شدند. البته می‌گفتند ما خارج نشدیم، ولی تمام شرکت‌های اروپایی که قرار بود در ایران کار کنند، فعالیت خود را رها کردند و رفتند و ارتباطات مالی ما هم قطع شد. بنابراین اروپایی‌ها هم به آنچه توافق کرده بودند عمل نکردند. طبیعی بود که در ایران هم از آن چارچوب عبور شود، اما این به معنای ساخت بمب نبود.
ما بارها به‌روشنی اعلام کرده‌ایم که چنین چیزی اصلاً مطرح نیست. رهبر انقلاب، هم به‌عنوان نفر اول کشور و هم به‌عنوان رهبر مذهبی و فکری جامعه، رفتن به سمت سلاح هسته‌ای را حرام اعلام کرده‌اند. وقتی این مسئله حرام اعلام شود، هیچ‌کس در جمهوری اسلامی حق ندارد به سمت ساخت سلاح هسته‌ای برود. این یک باور اعتقادی و امری علنی است و قابل تغییر نیست. بنابراین ما آماده‌ایم که در ادامه، هرگونه همکاری لازم را با آژانس داشته باشیم.
رئیس‌جمهور ترامپ می‌گوید چرا به دنبال انرژی هسته‌ای هستید در حالی که این همه نفت در اختیار دارید. پاسخ شما به این حرف چیست؟
ببینید، مسایل هسته‌ای صرفاً مربوط به ساخت بمب نیست. امروز در حوزه پزشکی بسیاری از اقدامات تشخیصی و درمانی برای سرطان و دیگر بیماری‌ها نیازمند فناوری‌ها و منابع هسته‌ای است. در صنعت به این فناوری‌ها نیاز داریم و در کشاورزی نیز کاربرد دارند. به چه دلیلی نباید این فناوری و دانش را در چارچوب قوانین بین‌المللی و معاهده ان‌پی‌تی داشته باشیم؟ آیا به‌خاطر اینکه آنها گمان می‌کنند ما قصد ساخت بمب داریم باید از دسترسی به این فناوری محروم شویم؟
ما آماده‌ایم فعالیت‌هایمان را تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و در چارچوب ان‌پی‌تی ادامه دهیم. آنها می‌توانند بیایند و بازدید کنند؛ پس چرا نباید این کار انجام شود؟
احتمالاً می‌دانید گزارشی که همین الان به شما نشان دادم درباره تأسیسات هسته‌ای مخفی جدید منتشر شده است. آیا نگرانید که این موضوع باعث شود جنگ‌های بیشتری به ایران کشیده شود؟
ببینید، ما به دنبال جنگ نیستیم، اما از جنگ هم نمی‌ترسیم. رئیس‌جمهور ترامپ گفته که آمده‌اند صلح برقرار کنند، اما واقعیت این است که با روند فعلی کل منطقه را به آتش خواهند کشید. آیا می‌توان با چند فروند هواپیما یک کشور را تسلیم کرد؟ رفتاری که آنها انجام دادند باعث شده وحدت و انسجام داخل کشور و حتی میان کشورهای اسلامی افزایش یابد. آیاپذیرفتنی است رژیمی به نام اسرائیل مردم را بکشد، مرزها را ببندد، اجازه ندهد انسان‌ها حتی دارو، غذا و مایحتاج‌شان را دریافت کنند! عده‌ای از گرسنگی بمیرند و سپس همان رژیم مدعی حقوق بشر و انسانیت شود و بعد بگوید «ما می‌خواهیم بجنگیم»؟ برای چه؟ برای اینکه حق و حقوق کشوری را که می‌خواهد در چارچوب قوانین بین‌المللی عمل کند، از آن بگیرند؟ در جهان فعلی و در چارچوب آن قوانین، چرا ما نباید از حقوق مشروع خود بهره‌مند شویم؟
متشکرم بابت پاسخ شما، آقای رئیس‌جمهور. سوال را به فرمتی متفاوت می‌پرسم: آیا ایران برای جنگ‌های بیشتر آماده می‌شود؟
ما آغازگر هیچ جنگی نبوده‌ایم و آغازگر هیچ جنگی نخواهیم شد، اما هر کسی به ما حمله کند، تلاش خواهیم کرد که بتوانیم پاسخ کوبنده‌ای بدهیم. قطعاً این توان دفاعی را روزبه‌روز تقویت خواهیم کرد تا هیچ‌کس به این راحتی نتواند به ما تجاوز کند. چرا در غزه این انسان‌ها هر روز بمباران می‌شوند و سازمان‌های بین‌المللی که ادعای قدرت دارند، عملاً کاری نمی‌توانند بکنند؟ چرا هیچ اقدامی برای جلوگیری از کشته شدن حدود ۶۵ هزار انسان بی‌گناه در غزه انجام نشده است؟ تعداد زیادی کودک و زن از گرسنگی می‌میرند؛ با کدام چارچوب انسانی و حقوق بشری اجازه داده می‌شود عده‌ای که قدرت دارند هر روز در هر جایی که بخواهند بمباران کنند و کسی مانع‌شان نشود؟
در مقابل، ما که می‌خواهیم طبق قوانین بین‌المللی عمل کنیم، چرا باید محدود و محکوم شویم و مورد حمله قرار بگیریم؟ آیا این غیر از قانون جنگل است؟
برگردیم به جنگ ۱۲ روزه. به‌عنوان رهبر یک کشور و به‌عنوان رئیس‌جمهور، دیدن بمباران شدن کشورتان و کشته شدن دانشمند برجسته‌تان چه احساسی برای شما داشت؟
طبیعی است، اگر فرمانده‌هایتان را همین‌گونه بزنند و دنیا تماشا کند و تازه کشورهایی که مدعی حقوق بشر هستند از چنین جنایتکاری دفاع کنند، چه حالی به انسان دست می‌دهد؟ آیا تنفری نسبت به آنچه ادعا می‌کنند، بشریت، قوانین و حقوق بشر، پدید نمی‌آید؟ فرماندهان ما را در یک شب در خانه‌شان شهید کردند. دانشمندان ما را ترور کردند. دانشمندان چه گناهی کرده بودند؟ به این بهانه که ممکن است روزی بمب بسازند، آیا دلیل می‌شود که کسی را بکشند؟
چه قانونی در نظام قضایی جهانی اجازه می‌دهد انسانی را تنها به این دلیل که ممکن است در آینده مرتکب اقدامی شود بمباران کنند و هیچ‌کس در جهان در برابر آن جنایت موضع نگیرد؟ این فاجعه است، نه تنها برای کشور ما، بلکه برای منطقه و شاید اکنون برای جهان. رفتارهای رژیم صهیونیستی موجب انباشت عمیق نفرت در دل‌ها شده است.
فکر می‌کنم منظور این است که شما شخصاً ناراحت شدید، چون هیچ‌یک از متحدانتان از شما دفاع نکردند، حتی روسیه. درست است؟
ما در زندگی و بر اساس اعتقادات‌مان به خدا اتکا کرده‌ایم و با پشتوانه‌ایمان و باور مردم خودمان ایستاده‌ایم، نه با تکیه بر اعتقاد یا پشتیبانی دیگران. با همه دنیا مایل به داشتن ارتباط سالم هستیم، اما این‌طور نیست که اگر کسی به ما کمک نکند، تسلیم شویم. ما با مردمان خود و با وحدت و انسجامی که وجود دارد و با رفتاری که رژیم صهیونیستی و آمریکا داشتند و موجب تقویت انسجام داخلی شد، در برابر هرگونه تجاوز مقاومت می‌کنیم.
این موضوع تنها به سلاح مربوط نمی‌شود. اگر مردم نسبت به کشور و حاکمیت باور و اعتقاد داشته باشند و ما نیز با مردم خود بر پایه عدالت و انصاف رفتار کنیم، در نهایت با مردمی متحد و یک‌دل، مهاجمان قادر نخواهند بود جنگ را به پیش ببرند.
می‌دانم که در برخی از بمباران‌ها حضور داشتید. آیا می‌توانید برای بینندگان آمریکایی ما دقیقاً توضیح دهید که در جریان آن بمباران‌ها چه اتفاقی برای شما افتاد؟
این هم یکی از همان قوانینی است که حق نقض آن را ندارند و دنیا هم تنها نظاره‌گر است و هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد و حتی گاهی آن را توجیه می‌کند. اما ما اگر مانند دیگران شهید شویم، از شهادت و مرگ هراسی نداریم. زندگی خود را کرده‌ایم و برای سربلندی و عزت کشورمان تلاش می‌کنیم.
ما می‌خواهیم در این کره خاکی همچون دیگر انسان‌ها در صلح و آرامش زندگی کنیم، ولی رژیم صهیونیستی منطقه را به هم ریخته است. گرفتار توهم شده و تصور می‌کند همه دشمن او هستند، در حالی که خود دشمن همه است. او مردم را از خانه‌هایشان بیرون می‌کند، آوارگان را بمباران می‌کند، راه آب و نان را بر زنان و کودکان می‌بندد و اجازه نمی‌دهد بیمارستان‌ها کار خود را انجام دهند و متأسفانه دنیا تنها نظاره‌گر این رفتارهاست.
شما اشاره کردید که پزشک هستید، پس اجازه بدهید از این زاویه بپرسم: دقیقاً کجا مجروح شدید؟ گزارش‌هایی وجود دارد که می‌گویند پای شما آسیب دیده است. آیا زخمی یا اثری از جراحت دارید که بتوانید به ما نشان بدهید؟
چیز خاصی نبود. خون‌ریزی در زانویمان ایجاد شد که بعد از مدتی خوب شد. البته بیش از پانزده بمب شلیک شد، با این تصور که نابود کنند. اگر راست می‌گویند، و اگر واقعاً هدفشان مراکز هسته‌ای ماست، مردم بی‌گناه ما را چرا می‌زنند؟ اگر آمریکا واقعاً می‌گوید قصدش جلوگیری از ساخت سلاح هسته‌ای است، پس چرا این مراکز را زدند و راه تجارت و زندگی را بر مردم می‌بندند؟ آمریکا در حقیقت از رژیم صهیونیستی در منطقه حمایت می‌کند و همان مسیر او را دنبال می‌کند و می‌خواهد مردم را در شرایط بی‌دارویی و بی‌غذایی نگه دارد، ولی ما راه پیدا می‌کنیم و مشکل خودمان را حل خواهیم کرد. دنیا فقط آمریکا نیست و همه کشورها دوستان آمریکا نیستند.
به‌وضوح یک نقص اطلاعاتی رخ داده است. آیا شما باور دارید که بازرسان سازمان ملل، همان‌طور که برخی در ایران ادعا کرده‌اند، عوامل اسرائیل هستند؟
ببینید، یک واقعیت این است که ما از نظر اطلاعاتی ضعف‌هایی داشته‌ایم. اینکه دقیقاً توسط چه کسانی این اتفاق افتاده، قطعی نیست و مورد اتهام قرار دارد. برخی می‌گویند احتمالاً همان افراد این کارها را انجام داده‌اند. بخشی از مسئله به تکنولوژی برمی‌گردد که می‌تواند اطلاعات و آدرس‌ها را در اختیار آنها قرار دهد و بخشی هم به بازدیدها، گفت‌وگوها و دیدارها مربوط بوده که باعث شناسایی شده است.
همین مسایل باعث شد در کشور ما نسبت به کسانی که می‌خواهند با ما گفت‌وگو کنند دیوار بی‌اعتمادی شکل بگیرد. چون اگر ما عضو ان‌پی‌تی هستیم و اگر عضو آژانس هستیم، آنها باید طبق همین قوانین اجازه نمی‌دادند به مراکز هسته‌ای که تحت نظارت آژانس بود، حمله شود. هیچ کس حق ندارد تاسیسات تحت نظارت آژانس بین‌المللی را بمباران کند، اما آنها این کارها را انجام دادند و حتی این کار محکوم هم نشد.
عدم اطمینان در مورد بازرسان؛ فقط می‌خواهم در این مورد شفاف باشیم.
عدم اطمینان موضوع دیگری است، هرچند ما در همین چارچوب‌ها زندگی می‌کنیم، اما چرا اینجا هستیم؟ ما آمده‌ایم تا بتوانیم با کسانی که امکان رسیدن به یک نگاه و زبان مشترک وجود دارد، گفت‌وگو کنیم، به هم کمک کنیم و طبق شعاری که امسال در سازمان ملل مطرح شد، همبستگی واقعی ایجاد کنیم، نه شکاف و جدایی.
متأسفانه به نام همبستگی کشورها را تکه‌تکه می‌کنند، به انسانیت توهین می‌کنند، بمباران می‌کنند و زیرساخت‌ها را نابود می‌سازند و در نهایت می‌گویند ما در حال ایجاد صلح هستیم.
برخی گفته‌اند پس از بمباران‌ها تا ۲۱ هزار نفر در ایران بازداشت شده‌اند. پاسخ شما به این ادعا چیست؟
من الان عدد دقیقی در دست ندارم، چون قوه قضاییه در حال پیگیری است، اما آنچه که مشخص است و اسم او را «شکست اطلاعاتی» می‌گذارید، برخی افراد، چه در داخل و چه با پول یا مطامع دیگر، ممکن است فریب خورده باشند یا فریب داده باشند. بالاخره عده‌ای هم از داخل این کارها را انجام داده‌اند. در آن جاهایی که سیستم اطلاعاتی ما دسترسی داشته و توانسته شناسایی کند، جلوی آن را گرفته است. اما آیا اینکه ۲۰ یا ۲۵ هزار نفر باشد، بعید می‌دانم چنین عددی وجود داشته باشد.
شما درباره سفرتان به اینجا و دلایل حضورتان صحبت کردید. اروپایی‌ها از شما خواسته‌اند با آمریکایی‌ها مذاکره کنید. آیا توانسته‌اید مذاکره‌ای داشته باشید؟ آیا توانسته‌اید با آمریکایی‌ها گفت‌وگو کنید؟
قرار بود وزیر خارجه ما با آمریکایی‌ها بنشیند، اما قبل از آن، آنها شرط گذاشته بودند که ابتدا باید شرایط‌شان را بپذیریم و بعد گفت‌وگو کنیم. وقتی قرار باشد از قبل آنچه را که آنها می‌گویند بپذیریم، دیگر گفت‌وگو معنا ندارد و به همین دلیل گفت‌وگویی شکل نگرفت.
در همین آمریکا که ادعای دموکراسی و آزادی دارند، اولاً بخش زیادی از اعضای هیئت ما را اجازه ندادند بیایند، دوماً جایی را که می‌خواستیم برای اقامت نزدیک به محل برگزاری مجمع عمومی در نظر بگیریم، نپذیرفتند و ما را مجبور کردند در محل دیگری اسکان پیدا کنیم. حتی اجازه ندادند اعضای هیئت ایرانی بتوانند از محدوده‌ای دورتر رفت‌وآمد کنند و با بقیه هیئت‌ها دیدار داشته باشند.
این همان شیوه رفتاری است که با ما دارند. در عین حال، در فضای مجازی و رسانه‌های صوتی و تصویری خودشان می‌گویند ایران دنبال ناآرامی است، در حالی که ما آماده گفت‌وگو هستیم و خیلی راحت می‌خواهیم حرف‌هایمان را بزنیم، اما طبیعی است که زیر بار زور نمی‌رویم و نمی‌خواهیم خلاف آنچه را حق و حقوق انسان‌ها در چارچوب قوانین بین‌المللی است، بپذیریم؛ متأسفانه آنها نمی‌خواهند این مسیر طی شود.
برای روشن شدن موضوع، در جریان این مجمع عمومی سازمان ملل هیچ‌گونه ارتباطی میان دو کشور برقرار نشده است؟
به‌صورت تلفنی وزیر خارجه ما با آقای ویتکاف ارتباطاتی داشت و من خودم جلسه‌ای با رئیس جمهور فرانسه داشتم.
هیچ، هیچ ارتباط معناداری برقرار نشده است؟
ما با فرانسه و کشورهای اروپایی به جمع‌بندی رسیدیم و قرار بود آنها با گروه آمریکایی بنشینند و نحوه تعامل را هماهنگ کنند. بار اول توافق رد شد؛ سپس وزرای خارجه دوباره جلسه گذاشتند و با اروپا به توافقی رسیدند، اما دوباره آمریکایی‌ها آن را رد کردند. در حقیقت این آمریکاست که اجازه نمی‌دهد یک توافق میان ما و اروپا در نظام بین‌الملل شکل بگیرد.
بر اساس همان ادعاهایی که مطرح می‌کنند که ما می‌خواهیم مرکز مجزایی ایجاد کنیم یا کار دیگری انجام دهیم و حتی بمب بسازیم، اگر واقعاً می‌خواستیم بمب بسازیم هیچ‌گاه اعلام نمی‌کردیم، بیایید ذخایر ما را ببینید و آنها را تحویل بگیرید. در هر صورت همه این مسایل را باید نشست و یکجا حل و فصل کرد.
آقای رئیس‌جمهور، شما به تأسیسات مخفی اشاره کردید. اگر چنین تأسیساتی ندارید، پس اینها چیست؟ شما چه نامی بر آن می‌گذارید؟
این کار سختی نیست. ما که با آنها نشستیم و گفتیم بیایید بازدید کنید و عکس‌ها را هم نشان می‌دهیم، پس چرا می‌خواهند اسنپ‌بک را فعال کنند؟ ما گفته‌ایم بیایید بازدید کنید؛ آن عکس‌ها را هم نشان می‌دهیم. بازدید و ارزیابی کار سختی نیست. زمانی می‌توانید این ادعا را کنید که ما بگوییم، «نه، شما حق ندارید ببینید»؟ وقتی ما می‌گوییم بنشینیم و گفت‌وگو کنیم، اول اسنپ‌بک را کنار بگذارید و سه یا چهار ماه فرصت بدهید تا اگر نتوانستیم به زبان مشترکی برسیم، دوباره آن را فعال کنید. این کار سخت است؟ اما آنها با توهمات و با چارچوب‌هایی که می‌سازند، می‌خواهند القا کنند که «نه، اینها می‌خواهند بمب بسازند» و از این دست ادعاها.
آیا همین‌طور که الان نشسته‌ایم، حاضر هستید روبه‌روی رئیس‌جمهور ترامپ بنشینید و با او مذاکره و گفت‌وگو کنید؟
مشکل گفت‌وگو نیست. رئیس‌جمهور ترامپ می‌گوید ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. ما آماده‌ایم راستی‌آزمایی شویم و اطمینان ایجاد شود که به آن دست پیدا نخواهیم کرد. اول باید دیوار بی‌اعتمادی را شکست، بعد می‌توانیم بگوییم که آیا واقعاً صادقانه با ما گفت‌وگو می‌کنند یا نه. اینکه همه مشکلات را یکجا حل کنیم از نظر مدیریتی شدنی نیست. هر مدیر در یک سال می‌تواند یک یا دو فرآیند را به دست بگیرد و حل کند. ما و آمریکا مسایل متعددی داریم؛ بهتر است یکی‌یکی بنشینیم و حل‌شان کنیم. ابتدا یکی را حل کنیم و وقتی دیدیم که به‌صورت صادقانه حل می‌شود، سراغ مورد بعدی برویم. ما در برجام به یک تفاهم رسیده بودیم و بر اساس آن اجرا می‌کردیم، اما آمریکا وسط کار آمد و آن را پاره کرد. حالا چگونه مطمئن باشیم که اگر دوباره بنشینیم و صحبت کنیم، باز هم کاری انجام ندهند؟
اما می‌خواهم شفاف بپرسم، آیا شما با رئیس‌جمهور ترامپ دیدار خواهید کرد؟
تا زمانی که آن توقعی که رئیس جمهور ترامپ اعلام کرده در عمل اجرا نشود، هیچ تغییری رخ نخواهد داد. او باید دستور واضحی صادر کند تا آنچه می‌خواهد، اجرایی شود. وقتی آن دستور اجرا شد و دیدیم واقعاً اجرا می‌شود، آن‌وقت می‌توانیم با هر طرفی بنشینیم و گفت‌وگو کنیم.
توضیح دهید اگر قرار باشد تنها یک دستور بدهید و بگویید «من آن را می‌خواهم»، آن دستور چه خواهد بود؟
همان دستوری که می‌گویند ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد، اگر اجرایی شود، ما هم آماده‌ایم تحریم‌ها برداشته شود و گفت‌وگو شکل بگیرد. ما در ایران آماده‌ایم آمریکا بیاید سرمایه‌گذاری کند و تحریم‌ها را بردارد، آن‌وقت می‌توانیم با هم گفت‌وگو کنیم.
پس آیا علناً اعلام می‌کنید که از هر گونه غنی‌سازی بیشتر اورانیوم و هر نوع پیشروی به‌سمت ساخت سلاح هسته‌ای دست می‌کشید تا بتوانید با ایالات متحده گفت‌وگو کنید؟
اصلاً قطعاً این کار را انجام می‌دهیم. ما قصد نداریم به سمت سلاح هسته‌ای حرکت کنیم و وقتی این را می‌گوییم، یعنی آماده‌ایم مطابق تمام چارچوب‌های بین‌المللی همکاری کنیم تا راستی‌آزمایی انجام شود.
آیا پیامی برای بنیامین نتانیاهو دارید؟
نتانیاهو پیام نمی‌خواهد. در برابر دیدگان جهانی، دستگاه قضایی بین‌المللی در لاهه برخی از اقدامات نتانیاهو را محکوم کرده است. آیاپذیرفتنی است که عده‌ای از انسان‌ها، از جمله کودکان بی‌گناه، به‌خاطر این اقدامات از گرسنگی بمیرند و اجازه ندهند کمک‌های بشردوستانه به آن منطقه برسد؟ بیماران چه گناهی کرده‌اند که اجازه نمی‌دهند پزشکان به آن‌جا بروند و آنها را درمان کنند؟ چه نوع انسانیتی در جهان به وجود آمده که در برابر این همه کشور، زن و مرد، پیر و جوان را می‌کشند یا عمداً از گرسنگی می‌میرانند و مردم را مجبور می‌کنند خانه‌هایشان را رها کنند و سپس خانه‌ها را نابود می‌کنند؟ با چنین رفتارهایی چگونه می‌توان گفت‌وگو کرد؟
وضعیت کنونی رابطه ایران با حماس را چگونه توصیف می‌کنید؟
حماس به‌عنوان نماینده یک مجموعه، باید اشاره کرد که مردم غزه تحت ستم قرار گرفته‌اند. حماس در میان همان مردم انتخاب شده بود تا مسایل اداری و اجتماعی آن منطقه را مدیریت کند، هرچند بسیاری از آنها خودِ مردمند که اکنون تحت فشار، آواره و محروم شده‌اند. رژیم صهیونیستی وارد درگیری با حماس شد و اعضای آن را هدف قرار داد؛ در این میان چرا مردم بی‌گناه، زن و بچه‌ها، کشته می‌شوند؟ اگر قرار است جنگی درگیرد، باید با کسانی که مقابل یکدیگر می‌ایستند جنگید، نه اینکه همه را به خاطر دشمنی با یک گروه بکشند. ما به‌عنوان پزشک همیشه دنبال علت بیماری هستیم نه معلول. حماس، حزب‌الله و جریان‌های مشابه که اکنون می‌بینید، اغلب معلول‌اند؛ علت اصلی تجاوز و جنایاتی است که انجام می‌شود. وقتی خانه‌های مردم را خراب می‌کنند، زندگی مردم را نابود و آنان را تحقیر می‌کنند و اجازه توسعه نمی‌دهند، طبیعی است که هر انسانی در چنین شرایطی واکنش نشان دهد.
ما به‌عنوان پزشک وقتی بیمار را معاینه می‌کنیم، هرگز علامت‌ها را به‌عنوان خود بیماری تلقی نمی‌کنیم؛ از نشانه‌ها به ریشه بیماری پی می‌بریم و می‌کوشیم علت ظهور آن علامت‌ها را دریابیم. آنچه این گروه‌ها را در منطقه شکل داده و باعث درگیری با رژیم صهیونیستی یا هر گروه دیگر شده است، صرفاً برچسب «تروریست» نیست؛ علت اصلی این است که در منطقه عده‌ای تحت ستم قرار گرفته‌اند، از خانه‌های خود بیرون رانده شده‌اند، کشته شده‌اند و از داشتن حقوق اولیه انسانی محروم شده‌اند. طبیعی است که انسان‌ها در برابر چنین رفتارهای غیرانسانی واکنش نشان دهند. ممکن است در نتیجه چنین واکنش‌هایی گروه‌هایی شکل بگیرند، اما اگر عدالت و انصاف در جامعه اجرا شود، به‌تدریج این گروه‌ها رنگ می‌بازند و در چارچوب دولت‌ها و ساختارهای اداری قرار می‌گیرند.
آنچه امروز در منطقه رخ می‌دهد، ناشی از رفتارهای غیرانسانی و نقض حقوق بشر است که رژیم صهیونیستی نه‌تنها در غزه و لبنان، بلکه در جاهای دیگری هم اعمال می‌کند.
آیا ایران همچنان از نظر مالی از حماس حمایت می‌کند؟
ما مانند همه کشورهای دنیا آماده ارائه کمک‌های بشردوستانه در منطقه هستیم؛ برای زندگی مردم، برای تغذیه و معیشت، و برای درمان‌شان. اگر کسی این کمک‌ها را جور دیگری تفسیر کند، به نگاه و برداشت خودش برمی‌گردد. کمک‌های بشردوستانه وظیفه همه کشورهاست. اکنون از سراسر دنیا برای غزه کمک می‌فرستند. این اقدام را به چه چیز دیگری می‌توان تفسیر کرد؟ کمک‌های ما، و در واقع کمک به هر کسی که تحت ستم باشد و از دستمان برآید، انجام خواهد شد.
طبیعتاً کمک می‌کنیم، اما کمک‌های ما گسترده نخواهد بود، چون خودمان نیز تحت فشار هستیم. این‌طور نیست که امکانات زیادی داشته باشیم تا بتوانیم بدون محدودیت هرگونه کمکی را ارائه کنیم. با این حال، در حد توان، هرجا که مردم تحت فشار باشند و امکان کمک وجود داشته باشد، آماده‌ایم این کمک‌ها را برسانیم.
دیگر کشورها ممکن است درباره علت آغاز جنگ ۱۲ روزه نظر متفاوتی داشته باشند، اما وقتی به آن نگاه می‌کنید، آیا بابت همه مرگ‌ها و ویرانی‌هایی که در ایران رخ داد، از اینکه بیشتر با بازرسان سازمان ملل همکاری نکردید، پشیمان هستید؟
مگر رژیم صهیونیستی مطابق مقررات بین‌المللی حمله کرده که ما باید پشیمان شویم؟ آژانس هم که همواره از مراکز ما بازدید می‌کرد. روند این حملات از سوی صهیونیست‌ها چگونه قابل توجیه است؟ آیا این رژیم وکیل مدافع جهان است و اگر جایی قانونی اجرا نشد، حق دارد مداخله و حمله کند؟ سؤال اصلی این است که چرا آژانس، رژیم صهیونیستی را محکوم نمی‌کند؟ آنها در چه جایگاهی در سازمان‌های بین‌المللی قرار دارند؟ اسرائیل همان رژیمی است که دادگاه بین‌المللی لاهه برخی مسئولان آن را محکوم کرده و اعلام کرده هر جا رسیدند، باید آنها را دستگیر کنند، چگونه از سوی برخی کشورها حمایت می‌شوند؟ آمریکا عملاً شخصی را که این حکم را داده تحریم کرده است؛ یعنی در عمل در دنیا هیچ‌کس حق قضاوت مستقل ندارد و قضاوت آن چیزی است که آمریکا و رژیم صهیونیستی می‌خواهند.
این خود یک قاعده جدید در جهان ایجاد کرده که هر کس طبق خواست خود عمل کند. این رژیم خود تصمیم می‌گیرد کسی را متهم کند، دادگاهی ترتیب دهد، حکم صادر کند و آن را اجرا کند؛ این اقدامات در هر نقطه‌ای از دنیا بر اساس کدام قوانین و مراجع قضایی قابل اجرا است؟
اما بازرسان به‌طور علنی به جهان اعلام کردند که شما همکاری کامل نکرده‌اید و دسترسی‌هایی از آنها سلب شده است.
از چه چیزی جلوگیری کرده‌ایم؟ ما بیشترین نظارت‌ها را با همین سازمان‌های بین‌المللی داشته‌ایم. کافی است اعداد، رفتارها و نحوه کارشان را بررسی کنند تا مشخص شود موضوع چه بوده است. حتی اگر فرض کنیم ما با آنها همکاری نکردیم، آیا رژیم صهیونیستی وکیل مدافع آن‌هاست؟ یعنی اگر ما همکاری نکردیم، نتیجه این است که بی‌آن‌که اعلام کنند، بیایند و بمباران کنند؟ و وقتی بمباران کردند، زن و مرد و کودک را بکشند؟ آیا این در چارچوب آن قواعدی است که از حقوق بشر حرف می‌زنیم؟ صهیونیست‌ها در کجای این چارچوب قرار دارند که می‌توانند هر زمان دلشان خواست حمله و بمباران کنند و زن و مرد و کودک و دانشمند و پزشک و بیمارستان را به خاک و خون یکسان سازند؟
آن کتاب چیست؟
این تصاویر کسانی که در حملات رژیم صهیونیستی کشته شدند، مردم عادی و کودکان بی‌گناه، در مراکز هسته‌ای بودند؟ این قربانیان چه ارتباطی با انرژی هسته‌ای داشتند؟
برای کسانی که در ایران جان باختند؟
بله، بله؛ آیا اینها در فعالیت‌های هسته‌ای بودند؟
وقتی صفحات آن کتاب را ورق می‌زنید، چه احساسی دارید و به چه چیزی فکر می‌کنید؟
نفرت نسبت به کسانی که دم از حقوق بشر و انسانیت می‌زنند و دروغ‌هایی که در جهان منتشر می‌کنند، روزبه‌روز بیشتر می‌شود. آنها فضایی می‌سازند که با واقعیت همخوانی ندارد. اینها چه گناهی کرده‌اند که باید به‌خاطر آن بمیرند؟ اگر حرف‌شان درست است و هدفشان مراکز هسته‌ای است، پس همان مراکز را می‌زدند؛ چرا باید خانه‌های مردم را بمباران کنند؟ در کدام محاکمه علنی یا دادگاه بین‌المللی این افراد محکوم شده‌اند که اجازه داشته باشند به‌خاطر یک نفر، همه‌ی ساکنان یک آپارتمان را بمباران کنند؟ فرض کنید من مجرم هستم؛ چه جرمی است که موجب شود همه‌ی انسان‌هایی که در آن آپارتمان زندگی می‌کنند کشته شوند تا من محاکمه شوم؟ آیا این منش حقوق بشر است؟ اصلاً با چنین رفتارهایی چگونه می‌توان گفت‌وگو کرد؟
به‌عنوان یک رهبر، می‌خواهم بدانم چگونه در شرایط کنونی به مردم ایران امید می‌دهید؟ شما همچنان درگیر این مناقشه هستید، با کشورهای مختلف اختلاف دارید، مشکلات اقتصادی وجود دارد، خودتان به مشکل آب در ایران اشاره کرده‌اید و همچنین تحریم‌هایی که هنوز برداشته نشده‌اند و پابرجاست. در چنین شرایطی چگونه به مردم خود امید می‌دهید؟
ببینید، وقتی به قدرت رسیدم شعار اصلی من وحدت و انسجام داخلی و دوستی و برادری با همسایگان بود. اکنون آن وحدت و انسجام در داخل کشور وجود دارد. مردم پیش‌تر اختلافاتی داشتند، اما این ۱۲ روز درگیری موجب شد وحدت و انسجام ما قوی‌تر شود و احساس تعلق ملی تشدید گردد. مشکلاتی داریم، اما همین مردم اکنون می‌گویند بمب اتم بسازید و باید با کسانی که تجاوز کرده‌اند مقابله کرد؛ این دکترین و خواست رهبری و سیاست دولت نیست، اما نفرتی که ایجاد شده باعث شده مردم حاضر باشند سختی‌ها را تحمل کنند و در مقابل تجاوزات سر تسلیم فرود نیاورند.
امروز ارتباطات ما با کشورهای همسایه صمیمی‌تر و بهتر شده است. در پی درگیری‌ها، کشورهای منطقه اقدام‌های رژیم صهیونیستی را محکوم و اعلام آمادگی برای کمک کردند و این روابط روزبه‌روز بهبود می‌یابد. ما می‌توانیم از این شرایط خارج شویم. مشکلات وجود دارد، اما هیچ مسئله‌ای در جهان نیست که راه‌حل نداشته باشد. بسیاری از مسایل با راه‌حل‌های مختلف قابل حل است. با وحدت، انسجام و رهبری مقام معظم رهبری، تصور و باور دارم که بر همه مشکلات فائق خواهیم آمد.
آقای رئیس‌جمهور، می‌خواهم مطمئن شوم درست متوجه شما شده‌ام. آیا شما می‌گویید وظیفه خود می‌دانید که به دنبال سلاح هسته‌ای باشید تا خواست مردم خود را انجام دهید؟
از نظر اعتقادی نمی‌توانیم چنین کاری را انجام دهیم. باور ما این است که بشر نباید سلاح‌های کشتار جمعی را که تفاوت میان خوب و بد را تشخیص نمی‌دهند و همه چیز را یکجا نابود می‌کنند، بسازد و سپس انسان‌های بی‌گناه و گناهکار را با هم نابود کند. این باور ما نیست و قرار نیست به این سمت برویم و نخواهیم رفت.
هفته گذشته سومین سالگرد درگذشت مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد کشور شما بود. دلیل بازداشت او قانون حجاب و الزام زنان به پوشش حجاب در اماکن عمومی بود. در آن زمان شما به‌طور علنی نسبت به آنچه بر او گذشت اعتراض کردید. امروز موضع شما در مورد اینکه آیا زنان باید حجاب داشته باشند یا نه، چیست؟
موضع من هیچ تغییری نکرده است. من همان فرد با همان باور و همان اعتقاد هستم. انسان‌ها حق انتخاب دارند و این حق باید محترم شمرده شود. نوع مدیریتی که در آن مقطع به کار گرفته شد، از نگاه من، مدیریت درستی نبود. بخشی از مشکل به ضعف مدیریت خودمان بازمی‌گشت و بخشی دیگر به رفتار دنیا در قبال ما، به‌ویژه در ماجرای مهسا امینی. من خود در گفت‌وگویی در صدا و سیما و نیز در سخنرانی در مسجدی نسبت به این موضوع اعتراض کردم و تأکید داشتم که چنین رفتاری نباید انجام می‌شد، اما آنچه دنیا به بهانه این حادثه انجام داد، بزرگ‌نمایی و بهره‌برداری سیاسی بود.
برای فردی که به هر دلیلی جان خود را از دست داد، در آمریکا قانونی به نام مهسا امینی تصویب کردند. آیا واقعاً برای یک انسان این‌چنین حساس می‌شوند، در حالی که بیش از ۶۵ هزار نفر در غزه، لبنان، فلسطین و نقاط دیگر جهان به دست همین مدعیان حقوق بشر کشته شدند؛ زن و کودک و پیر و جوان. چرا برای آنان قانونی تصویب نشد؟ چرا دلشان به حال آنان نسوخت؟ مگر آنان انسان نیستند و حق زندگی ندارند؟ اقدام آمریکا و اروپا چیزی جز تظاهر نبود.
ما خود موافق آن روند نبودیم و امروز هم بر اساس آن سیاست عمل نمی‌کنیم، اما بی‌تردید آنچه آنان انجام دادند، دروغی بیش نبود.
آخرین سؤال از آقای رئیس‌جمهور، می‌دانم شما کمی انگلیسی صحبت می‌کنید و در ایالات متحده تحصیل کرده‌اید. آیا پیامی دارید که بتوانید به زبان انگلیسی برای مردم آمریکا و بینندگان ما بیان کنید؟
فعلاً چیز خاصی به نظرم نمی‌رسد، زیرا آنچه از دل برمی‌آید، بیشتر احساسی است تا علمی. ما عادت کرده‌ایم کتاب‌های علمی بخوانیم و با زبان علمی سخن بگوییم، اما احساسات و رنج دل را نمی‌توان با همان زبان بیان کرد؛ زبانی که مردم آمریکا بتوانند با آن به غم و اندوه و رنجی که بر اثر بی‌عدالتی‌ها و بی‌انصافی‌های جهان بر مردم ما تحمیل شده ارتباط برقرار کنند. متأسفانه آمریکا نظاره‌گر است و اروپا نیز تنها نظاره‌گر مانده است.
سؤالی ساده برای مردم آمریکا در خانه، آیا ایران خواهان جنگ بیشتری است؟
ما نمی‌خواهیم آمریکا بیاید از مالیات مردم خود و در خاورمیانه از یک رژیم آپارتاید و نسل‌کش و غیرانسانی حمایت کند و سرمایه و جایگاه خود را به خطر بیندازد. مردم آمریکا نباید اجازه دهند این روند که به گسترش جنگ، جنایت و آپارتاید در منطقه منجر می‌شود، ادامه پیدا کند. آنها باید کمک کنند تا در جهان صلح برقرار شود، امنیت پایدار بماند و انسان‌ها بتوانند در کنار یکدیگر با آرامش زندگی کنند.
آقای رئیس‌جمهور، از وقتی که در اختیار ما گذاشتید سپاسگزارم.
متشکرم. برای شما و برای مردم آمریکا آرزوی توفیق دارم.
