اروپا: مکانیسم ماشه فعال است اما دنبال راه دیپماتیک هستیم
تروئیکای اروپا در بیانیه‌ای سراسر انتقادی از ایران، تاکید کردند که هیچ نقشی در تجاوز آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران نداشتند و این‌که به دنبال راه‌حل دیپلماتیک با ایران هستند.
نقشی در حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران نداشتیم
گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، سه کشور اروپایی عضو برجام (فرانسه، آلمان و انگلیس) در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیانیه‌ای مشترک علیه برنامه هسته‌ای ایران صادر کردند. آنان مدعی شدند تهران به تعهدات خود پایبند نیست و خواستار ازسرگیری فوری نظارت آژانس شدند.
در مقدمه این بیانیه، سه عضو اروپایی برجام تلاش کردند تا خود را از هرگونه نقش در حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران جدا بدانند.
در این بیانیه آمده است «در ژوئن ۲۰۲۵ چندین تأسیسات هسته‌ای ایران هدف حمله نظامی قرار گرفتند. ما کاملاً روشن گفته‌ایم که فرانسه، آلمان و بریتانیا هیچ نقشی در این حملات نداشتند.»
نگران افزایش سطح غنی‌سازی ایران هستیم
این سه کشور در ادامه اتهامات تکراری گذشته درباره برنامه هسته‌ای ایران را تکرار کردند و از افزایش سطح غنی‌سازی ایران ابراز نگرانی کردند.
در این بیانیه، تروئیکای اروپا بدون اشاره به بدعهدی طرف‌های غربی برجام، مدعی شدند که «تشدید فعالیت‌های هسته‌ای ایران به سطحی بی‌سابقه رسیده و آشکارا نقض تعهداتی است که ایران در سال ۲۰۱۵ آزادانه پذیرفت. تا تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران ۴۸ برابر سقف تعیین‌شده در برجام بوده است؛ ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد نیز به بیش از ۴۴۰ کیلوگرم رسیده و اکنون ایران بیش از ۱۰ «مقدار قابل توجه» اورانیوم با غنای بالا در اختیار دارد.»
در ادامه این بیانیه، با اشاره به این موارد از فعالیت هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کردند و نوشتند «همان‌طور که آژانس بارها تأکید کرده، ایران تنها کشوری است که سلاح هسته‌ای ندارد اما اورانیوم را تا چنین سطحی غنی‌سازی کرده است. هیچ توجیه معتبری برای هدف غیرنظامیِ این سطح از غنی‌سازی وجود ندارد، و این امر نگرانی جدی درباره نیت واقعی ایران ایجاد می‌کند.»
نگران تاسیسات غنی‌سازی سوخت اصفهان هستیم
این سه کشور اروپایی در ادامه همچنین از عدم دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کردند.
در این بیانیه در این خصوص آمده است «باید برای همه اعضای این شورا جای نگرانی جدی باشد که کل ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران از اواسط ژوئن عملاً از حسابرسی خارج شده است.»
این سه کشور اروپایی بار دیگر ایران را به نقض برجام متهم کردند و مدعی شدند «به دلیل نقض‌های مکرر تعهدات برجامی توسط ایران در سال‌های گذشته، آژانس پیش‌تر هم «تداوم دانش» خود را درباره تولید و موجودی سانتریفیوژها، روتورها و بیلوزها، آب سنگین و UOC (کیک زرد) از دست داده بود. اکنون مدیرکل گزارش داده که آژانس حتی تداوم دانش خود نسبت به موجودی فعلی مواد هسته‌ای ایران را نیز از دست داده است.»
این بیانیه همچنین به نامه اخیر ایران اشاره کرد و نوشت «نگرانی جدی دیگر ما این است که پس از نامه ایران در تاریخ ۱۲ ژوئن ۲۰۲۵ که در آن اعلام کرده «قصد دارد یک تأسیسات غنی‌سازی جدید به نام کارخانه غنی‌سازی سوخت اصفهان» ایجاد کند، و با توجه به خودداری ایران از پذیرش مجدد بازرسان، آژانس نتوانسته این تأسیسات جدید را بازرسی کند و حتی معلوم نیست اساساً چنین تأسیساتی ساخته شده یا نه».
بازرسی‌های آژانس در ایران فورا از سرگرفته شود
تروئیکای اروپا در ادامه این بیانیه ضمن ابراز نگرانی از توقف بازرسی‌های آژانس در ایران تاکید کردند «در حال حاضر تقریباً هیچ نظارت واقعی آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد و هزاران کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در ایران وجود دارد که آژانس نزدیک به سه ماه نتوانسته آن‌ها را راستی‌آزمایی کند. ایران وضعیت و محل این مواد را از جامعه بین‌المللی پنهان کرده و اجازه نداده آژانس این ذخایر را بررسی کند.»
این بیانیه با اشاره به این موارد ادامه داد «ایران در سه ماه گذشته اجرای توافق جامع پادمان رو از سر نگرفته است و حتی قانونی برای تعلیق همکاری با آژانس تصویب کرده؛ اقدامی که خلاف تعهداتش در چارچوب NPT است.»
سه کشور اروپایی خواستار آن شدند که ایران فوراً گفت‌وگو با آژانس را نهایی کند تا بازرسی‌ها بدون تأخیر از سر گرفته شود و تأکید کردند بازگشت سریع نظارت و راستی‌آزمایی آژانس ضروری است تا جامعه جهانی بتواند ماهیت برنامه هسته‌ای ایران را درک کند.
مکانیسم ماشه فعال شد، اما دیپلماسی همچنان در دستور کار است
این سه کشور اروپایی در بخش پایانی بیانیه خود تلاش کردند که خود را متعهد به اجرای برجام جلوه دهند و توپ را به زمین ایران انداختند و فعالسازی مکانیسم ماشه را توجیه کردند.
در این بیانیه ادعا شده است «ایران از سال ۲۰۱۹ به‌طور مستمر به تعهدات برجامی خود عمل نکرده و پیشنهادهای متعدد دیپلماتیک سه کشور اروپایی برای بازگرداندن ایران به مسیر توافق با شکست مواجه شد. در ژوئیه ۲۰۲۵، E3 تمدید محدود مکانیسم ماشه را با شرط بازگشت ایران به مذاکرات مستقیم با آمریکا، رعایت تعهدات پادمانی و اقدام درباره ذخایر اورانیوم با غنای بالا ارائه کرد، اما ایران این پیشنهاد را نپذیرفت.»
تروئیکای اروپا با این مقدمه ادامه داد «به همین دلیل، سه کشور اروپایی در ۲۸ آگوست (ششم شهریور) مکانیسم ماشه را طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت فعال کردند و تأکید کردند که موضوع هسته‌ای ایران باید در دستور کار شورای امنیت باقی بماند. اکنون ایران ۳۰ روز فرصت دارد تا نشان دهد آمادگی دیپلماسی جدی را دارد و شرایط عادلانه تمدید مکانیسم ماشه را عملی کند، در حالی که E3 همچنان بر پایبندی به راه‌حل دیپلماتیک تأکید دارد.»
ایران باید به ان‌پی‌تی پایبند بماند
آلمان، فرانسه و انگلیس با اشاره به این موارد در پایان تصریح کردند «ما قاطعانه معتقدیم که این شورا باید پیامی واحد و روشن ارسال کند: ضرورت فوری بازگرداندن دسترسی کامل آژانس به منظور پاسخ به نگرانی‌های اشاعه‌ای، و همچنین اهمیت پایبندی ایران به توافق پادمان ان‌پی‌تی و بازگرداندن نقش حیاتی آژانس در راستی‌آزمایی.»
این سه کشور همچنین در پایان خواستار بازگرداندن دسترسی کامل آژانس به تأسیسات هسته‌ای ایران شدند تا نگرانی‌های اشاعه‌ای برطرف شده و نقش حیاتی آژانس در راستی‌آزمایی تقویت شود، و از مدیرکل آژانس خواستند که گزارش‌ها به‌طور منظم و علنی ارائه شود.
