به گزارش سایت طلا،منوچهر مرادی سبزوار معاون پژوهشی دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه علت دقیق انفجار کپسول هیدروژن در آزمایشگاه متالورژی دانشکده فنی هنوز مشخص نشده است، گفت: وقتی سانحهای رخ میدهد، حتی در مورد هواپیماهای مسافربری که جعبه سیاه و سنسورهای متعدد دارند، معمولاً یک سال طول میکشد تا علت دقیق سانحه مشخص شود. حال در جایی که چنین سنسورهایی نداریم و حتی در آزمایشگاه دوربین وجود نداشت تا ببینیم چه سانحهای رخ داده و همه چیز بر اساس شواهد جمعآوریشده است، باید با دقت بیشتری بررسی کنیم.
* بررسی چندلایه سانحه از شاهدان عینی تا خبرگان صنعت نفت
وی افزود: کمیتهای که تشکیل شده، کارش تعیین مقصر نیست؛ بلکه بررسی میکنیم که چه اتفاقی افتاده تا دیگر تکرار نشود. کمیته علت یابی از همان لحظات اولیه کار را شروع کرد و اولین گزارش را یک ماه پیش برای دانشگاه ارسال شد البته همچنان در حال بهروزرسانی گزارش بعد از تحلیل های بیشتر هستیم. خود من به عنوان رئیس کمیته و دکتر عطارزاده به عنوان دبیر کمیته، تقریباً با فاصله ۵ تا ۱۰ دقیقه پس از سانحه در محل حضور داشتیم و از ابتدا شروع به جمعآوری شواهد کردیم.
مرادی اظهار داشت: قدم اول، ایمنسازی کل منطقه بود؛ زیرا آنجا آسیب دیده بود و میتوانست برای دانشجویان خطرناک باشد، بنابراین ورود به مجموعه محدود شد. در ضمن نهادهایی مانند قوه قضائیه، پزشکی قانونی و آتشنشانی حضور یافته و نمونهبرداری کرده بودند. کمیته علت یابی نظر و مستندات این نهادها را هم درخواست کرده تا بتواند دقیق تر سانحه را بررسی کند.
وی گفت: کمیته علت یابی بالغ بر 20 جلسه با متخصصین، شاهدین عینی و تیمهای داخلی در جهت بررسی علت سانحه برگزار کرده است.
مرادی سبزوار عنوان کرد: با متخصصانی از بیرون دانشگاه و از پژوهشکدههای مختلف که تخصصشان در این زمینه است همکاری کردیم؛ آنها محل و مستندات را بازدید و بررسی کردند و نظر دادند. از سه پژوهشکده مختلف، به علاوه خبرگان مسائل این نوع سوانح و حتی از صنعت نفت دعوت کردیم تا موضوع را بررسی کنند. قطعات سیلندر حادثهدیده نیز به پژوهشکده تخصصی ای خارج از دانشگاه ارسال شد تا ارزیابی شود و نظر تخصصی آنها اعلام شود؛ در کنار این بررسی، از اساتید متخصص در این زمینه از داخل دانشگاه تهران هم استفاده شده است.
معاون پژوهشی دانشگاه تهران ادامه داد: کار دیگری که انجام دادیم، بررسی تمام آزمایشگاههایی بود که کپسول هیدروژن یا مواد مشابه خطرناک داشتند که در یک ماه انجام گرفت. در ضمن کپسولهای فشار بالا و خطرناک آزمایشگاهها جمع آوری شد و به نوبت برای ارزیابی مجدد ارسال شده اند. این دستورالعمل با توجه به اینکه کپسولی که حادثه برای آن رخ داد، از جای معتبر خریداری شده بود و فاکتور و رسید ارزیابی داشت، انجام گرفته است.
مرادی سبزوار تأکید کرد: تاکنون بیش از ۲۰۰ کپسول برای تست مجدد ارسال شده و دانشگاه هزینه زیادی متقبل شده است. البته این هزینه برای امنیت اساتید، دانشجویان و کارکنان ضروری است. اکنون نیز کپسولهای دیگر در حال بررسی هستند و سیستمهای ایمنسازی مجدداً بررسی میشوند.
وی افزود: برای برخی آزمایشگاهها که نیاز به کپسول با فشار بالا و خلوص بالای هیدروژن ندارند، برنامه استفاده از دستگاه هیدروژنساز در حال اجرا است. البته برخی آزمایشگاهها مانند آزمایشگاهی که حادثه در آن رخ داد، نمیتوانند این کار را انجام دهند؛ زیرا هم خلوص بالا و هم فشار بالا نیاز دارند و برای آنها پروتکلهای مختلفی تدوین شده است.
وی در مورد بررسی وضعیت سیلندر سانحه دیده اظهار داشت: وقتی سیلندری منفجر میشود، دهانهای در بدنه آن باز میشود نه اینکه تکهتکه شود. این در حالی است که سیلندر سانحه دیده تکهتکه شده است. مجددا تاکید میکنم که سیلندر سانحه دیده از محل معتبر تهیه و در سال 1401 تست شده بود، تستهای انجام شده تا 5 سال معتبر هستند. لذا به دنبال این مسئله هستیم که چرا چنین اتفاقی برای این سیلندر افتاده است.
معاون پژوهشی دانشگاه تهران ادامه داد: طبق گزارشها، دمای بالا وجود نداشته و اتفاق خاصی در بیرون یا درون سیلندر نیفتاده است که باعث انفجار سیلندر شود. واقعیت این است که رفتار کپسول با رفتار یک کپسول عادی سالم متفاوت بوده و حدس متخصصان این است که به دلیل نفوذ هیدروژن در بدنه طی مدت طولانی، این مشکل ایجاد شده است.
* به روز رسانی پروتکلهای ایمنی دانشگاه تهران
مرادی سبزوار تأکید کرد: یکی از بهترین دانشجویانمان را از دست دادیم که جای تأسف دارد، اما تمام تلاشمان را میکنیم تا دیگر تکرار نشود. استانداردها معمولاً پس از وقوع یک اتفاق تغییر میکنند، زیرا استاندارد قبلی کافی نبوده است. ما نیز پروتکلها را بهروزرسانی میکنیم، محل نگهداری کپسولها را تغییر میدهیم و دستگاههای هیدروژنساز را جایگزین میکنیم. قبلاً دوره HSE داشته ایم و همچنان با دقت بیشتر ادامه میدهیم. اساتید و دانشجویان به اهمیت این دورهها و آشنایی با مسائل ایمنی بیشتر واقف شده و اهتمام بیشتری در شرکت در این دوره ها دارند.
مرادی سبزوار افزود: تجهیزات دانشگاه تهران برخی بهروز شده و برخی نه؛ بودجه محدود است و به دلیل تحریمها برخی تجهیزات به دانشگاه داده نمیشود. برای مثال، میکروسکوپهای ارزشمندی داریم که بیش از یک سال است به دلیل نبود یک قطعه معطل مانده و باید تحریم را دور بزنیم. اساتید گاهی خودشان دستگاه را تعمیر میکنند، اما مشکل لایسنس برای انتشار مقالات وجود دارد و مجلات بینالمللی چک میکنند که دستگاه بهروز باشد.
وی در پایان اظهار داشت: جرمیابی کار ما نیست؛ ما نمیخواهیم بگوییم کسی مجرم بوده، بلکه میخواهیم علت را کشف کنیم و پروتکلها را بهروزرسانی کنیم تا چنین اتفاقی نه در دانشگاه تهران و نه در صنعت و نه دانشگاههای دیگر رخ دهد.
پایان پیام/