همایون شجریان در مراسم رونمایی از دو آلبوم تاکنون منتشرنشدهی پدرش؛ خسرو آواز ایران، محمدرضا شجریان به نکات متعدد ازجمله کنسرت میدان آزادیاش که برگزار نشد، اشاره کرد.
دو آلبوم «بانگ دُهُل» و «سر در گریبان» به عنوان دو پروژه به جای مانده از آخرین کنسرتهای زندهیاد استاد محمدرضا شجریان در قالب پروژه «یادگاری جاودانه» روز شنبه، ۲۹ آذرماه در موزه هنرهای معاصر رونمایی شد.
این آلبومها دو اثر منتشر نشده از آخرین کنسرتهای خسرو آواز ایران طی سال ۱۳۹۳ در شهرهای مختلف اروپایی است که توسط نشر «دل آواز» در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. در برنامه رونمایی چند اثر از این پروژه موسیقایی با سازهای ابداعی محمدرضا شجریان نیز اجرا شد.
ازجمله حاضران در این مراسم که با حضور همایون شجریان برگزار شد مجید درخشانی و سعید فرجپوری بودند. ازجمله مهمانان این نشست نیز بهمن فرمانآرا بودند.
دو اثر، پیش از آن که شجریان راهی آمریکا شود
همایون شجریان در ابتدای این مراسم در مورد دو آلبوم «بانگ دُهُل» و «سر در گریبان» توضیح داد: این آلبومها اجراهای زنده هستند و بهتبع نیازمند تجدیدنظر بودند و همچنین نیازمند این که صدای خواننده، با تکنولوژی جدید، جدا و مجددا میکس شود. این آثار آخرین اجراهای محمدرضا شجریان در تور کنسرتهای اروپا هستند، پیش از آن که راهی آمریکا شوند و بعد از آن هم بیماری دامنگیرشان شود.
همایون شجریان همچنین به نمایش عکسهایی گرفتهشده توسط افسانه شجریان از محمدرضا شجریان اشاره کرد. عکسهایی که در کنار سازهای ابداعی محمدرضا شجریان به مدت دو روز، ۳۰ آذر و اول دیماه در موزه هنرهای معاصر به نمایش درخواهد آمد. او ادامه داد: انگیزه پدر از ساخت این سازها، رساندن صداهایی تازه به گوش علاقهمندان موسیقی بود. او در خصوص ابداعاتش در حوزه سازهای زهی، علاقهمند بود در کنار سازهای همواره مورد استفاده، تجربیاتی با رنگوبوی شرقی نیز بیافریند.
آثاری که در ایران اجازه اجرا پیدا نکردند
سعید فرجپوری، در ادامه گفت: آنچه رونمایی میشود دو سیدی است که من «سر در گریبان» را در سال ۱۳۹۲ آهنگسازی کردم. پیشنهاد این همکاری از سوی من به محمدرضا شجریان داده شد و مورد استقبال او قرار گرفت. در نتیجه سال ۱۳۹۳ با من تماس گرفت و گفت میخواهد این آثار را در کنار آثاری به آهنگسازی مجید درخشانی («بانگ دُهُل») روی صحنه ببرد. این شد که کنسرت تور اروپای محمدرضا شجریان، در پاییز سال ۱۳۹۳ در ۱۰ شهر اجرا شد.
فرجپوری افزود: شجریان در سال ۱۳۹۳ حالی خوب داشت و بسیار بانشاط بود. در پایان سفر نیز با من صحبت کرد و گفت میخواهد این برنامه را در ایران هم اجرا کند. آن زمان من راهی ونکوور بودم و او راهی آمریکا. محمدرضا شجریان، ۷، ۸ ماه بعد با من تماس گرفت و گفت نتوانسته است مجوز برگزاری کنسرت را در ایران بگیرد. او تصمیم گرفت با توجه به این اتفاق، در نزدیکترین کشور به ایران؛ ارمنستان روی صحنه برود. کشوری که تماشاگران برای حضور در آن نیازی به اخذ ویزا ندارند و هزینههای سفرشان به نسبت کشورهای دیگر، پایینتر تمام خواهد شد.
فرجپوری صحبتهایش را اینطور تمام کرد: محمدرضا شجریان به من گفت برای اواخر اسفند ۱۳۹۳ به مقصد ارمنستان بلیت بگیرم. برنامه این بود که با گروه شهناز ۷، ۸ جلسه به تمرین بپردازیم و سپس روی صحنه برویم. با این حال یک هفته مانده به پرواز، از طرف شرکت دلآواز با من تماس گرفته شد و گفتند حال محمدرضا شجریان مساعد نیست. او بعد از آن در پروسه درمان افتاد و این درواقع آخرین تور کنسرت محمدرضا شجریان بود.
تا خیابان هست و ما هستیم و مردم هستند....
همایون شجریان در پاسخ به این سوال که با وجود تنشها و چالشهای پیشآمده برای برگزاری کنسرتِ هرگز برگزارنشدهی میدان آزادی، همچنان اجرای خیابانی آرزویش هست یا نه، گفت: تا خیابان هست و ما هستیم و مردم هستند، این آرزو، آرزوی من هست. هرچند تجربهای که پشت سر گذاشتیم به من نشان داد همه دوستانمان با هم همنظر نیستند. من صرفا در مورد علاقهمندان و دوستداران موسیقی صحبت میکنم که برخیشان موافق و برخیشان مخالف بودند. هرچند این آرزو همچنان پابرجاست.
او تصریح کرد: عصبانیت مردم برای من کاملا قابل درک است اما سابقه هنرمندان را هنگام قضاوتها فراموش نکنیم. من اگر بگویم خواننده حکومتی هستم، همه این را میپذیرند. چراکه از زبان خودم گفته شده است. در حالی که به هزار زبان ثابت کردهام بخشی از مردمم ولی باز هم در آن شک و شبهه هست. به عقیده من عملکرد یک هنرمند است که حکومتی بودن یا مردمی بودن او را نشان میدهد. تاکید میکنم این نکتهای است که نباید هنگام قضاوت در مورد هنرمندان فراموش شود.
تلاشهای همایون شجریان برای از میان برداشتن یک شکاف
همایون شجریان در مورد علاقهمندی دخترش، یاسمین به موسیقی نیز گفت: یاسمین از کودکیاش موسیقی غربی را دنبال کرده است. چیزی که پدر بر آن نیز تاکید داشت و میگفت اجازه بده کاری را دنبال کند که علاقهمند به آن است. او بسیار ایراندوست است و هر وقت به خارج از کشور میرود دوست دارد هرچه سریعتر برگردد. تمرکز او بر موسیقی غربی با زبان انگلیسی و فرانسه است و در نتیجه شاید آثارش هم بیشتر مطلوب همنسلان خودش باشد.
همایون شجریان در پایان در مورد تلاشهایش برای زمینهسازی شنیدهشدن صدای زنان گفت: نتیجه کلی این بود که ظاهرا همهچیز در دست یک شخص نیست. من اعلام آمادگی کردم و گفتم هر کمکی از دستم بربیاید خواهم کرد. من کار خود را در این حوزه شروع کردهام چرا که معتقدم شکاف موجود ذرهذره باید پر شود.
علاقهمندان میتوانند این آثار را از طریق سایت حامی؛ جیاسام (به صورت دیجیتال) و همچنین از فروشگاههای شهر کتاب (به صورت فیزیکی) تهیه کنند.