رصد هفتگی بازار کالاهای اساسی در هفته منتهی به ۸ آبان ۱۴۰۴ انجام شد.
تلاش دولت در کاهش رفاه اجتماعی
امروز نتایج ۷ ماه عملکرد صرفه‌جویی ارزی دولت در کالاهای اساسی از ۱۱ میلیارد دلار سال گذشته به ۸ میلیارد دلار قانون بودجه ۱۴۰۴ در بازار بیشتر نمود پیدا کرده است. انفجار قیمت کالاهای اساسی از لبنیات، گوشت، برنج تا شیر خشک نوزاد که به زودی نتایج کاهش تولید آن خودش را در بازار نشان می‌دهد، ناشی از یک تصمیم‌گیری نادرست در تعیین بودجه این اقلام بود. مثبت کردن تراز تجاری بخش کشاورزی از منفی ۱۱ به منفی ۸ به قیمت برچیده شدن حداقل‌های معیشت روزانه مردم بوده است.
هوشنگ هادیان‌پور، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز عنوان کرده در ۳ سال متوالی از ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۴، بودجه مصوب برای واردات کالاهای اساسی کاهش یافته است.
در این شرایط وزیر رفاه اجتماعی هم از عملکرد خود در حذف قشر متوسطی که با شاخص‌های داخلی محاسبه شده‌اند و با استانداردهای معمول جهانی به طور قطع جز طبقه فقیر محسوب می‌شوند از حذف ۹ میلیون یارانه‌بگیر در مقابل نمایندگان مردم طی ۳ ماه اخیر دفاع کرد.
در حالی وزیر رفاه کشور از حذف یارانه‌بگیران طبقه متوسط با درآمد ۳۰ میلیون تومانی دفاع می‌کند که بسیاری از کارگران عنوان می‌کنند یارانه آنها حذف شده در حالی که زیر ۲۰ میلیون تومان درآمد دارند.
بازار گوشت مرغ
دولت برای کسری بودجه خود در حال کاهش حداقل‌های زندگی مردم است. در حالی که هنوز یک ماه از ابلاغ قیمت مصوب گوشت مرغ در ۲۰ مهر ۱۴۰۴ نگذشته دوباره نرخ این پروتئین حیوانی افزایش یافته است.
عرضه هر کیلو گرم گوشت مرغ به مبلغ ۱۳۷.۵۰۰ تومان فقط دو هفته اجرا شد و در این هفته دوباره نرخ آن افزایشی و به ۱۴۸ هزار تومان رسید. روز گذشته با پیگیری‌های انجام شده دوباره به نرخ مصوب برگشت.
همچنین با وجود افزوده شدن گوشت بوقلمون به اقلام کالابرگ الکترونیک نرخ آن طی ۳ هفته اخیر روند صعودی داشته و از ۱۶۹ هزار تومان به ۱۷۹ و ۱۸۲ هزار تومان افزایش یافت و در این هفته از هر کیلو گرم ۲۰۰ هزار تومان هم عبور کرد به هر کیلو گرم ۲۱۰ هزار تومان رسید. روز گذشته این مبلغ به ۱۹۹ هزار تومان کاهش یافت.
بی توجهی دولت در تأمین ارز نهاده‌های دامی و خالی فروشی و فروش پشت فاکتوری این اقلام و کمبود و گرانی خوراک دام در بازار موجب شده تا فرآورده‌های دامی روز به روز از سبد غذایی خانوار کم شود.
قیمت تخم‌مرغ
در اواسط مهر ماه امسال رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه مرکزی مرغداران میهن اعلام کرد قیمت مصوب هر کیلو گرم تخم مرغ درب مرغداری‌ها ۷۷ هزار تومان تعیین شد. این عدد در اردیبهشت ماه ۶۳ هزار تومان بود.
در ادامه نیز قیمت مصرف‌کننده مشخص شد و هر کیلو گرم تخم‌مرغ به مبلغ ۹۲ هزار تومان باید عرضه می‌شد این در حالی است که هر کیلو گرم تخم‌مرغ بدون بسته‌بندی برای صاحب سوپرمارکت‌ها حدود ۹۷.۵۰۰ تومان تمام می‌شود و آنها نیز هر شانه تخم‌مرغ به وزن ۱.۸ کیلو گرم را ۲۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسانند. بر اساس قیمت مصوب دولتی این عدد نباید بالاتر از ۱۸۴ هزار تومان باشد.
این نشان می‌دهد نهادهای متولی حتی با وجود مشخص بودن قیمت مصوب نمی‌توانند آن را در بازار به مرحله اجرا درآورند.
قیمت لبنیات
صرفه‌جویی ارزی دولت و کمبود نهاده دامی که به گفته وزیر جهاد کشاورزی مطالبات انباشته شده آن به مبلغ ۶ میلیارد دلار رسیده است، سبب شده تا حتی تجار خارجی هم از فروش نهاده اعتباری به طرف ایرانی خودداری کنند. در این شرایط که دامداران نیمی از دام‌های خود را برای تغذیه سایر دام‌ها به کشتارگاه فرستاده‌اند اما این افزایش عرضه، تغییری در قیمت بازار گوشت به وجود نیاورد، کمبود خوراک دامی منجر به تحلیل جسمی این دام‌ها شده است. این امر با شیوع سویه جدید تب برفکی تحت عنوان SAT۱ که منشأ آفریقایی دارد، زمینه ابتلاء را در دامداری‌های کشور افزایش داده است.
حمله تهاجمی این ویروس به ۹۰ واحد دامداری استان تهران منجر به کاهش شیر و افزایش قیمت آن شده است. یک بطری شیر کم چرب ۹۴۶ میلی لیتر که ابتدای سال ۲۸ هزار تومان بود با افزایش ۲۵ درصدی به ۳۵ هزار تومان رسید و با شیوع تب برفکی در این هفته با افزایش ۷.۱ درصدی به مبلغ ۳۷.۵۰۰ تومان به فروش می‌رسد. به این ترتیب یکی از شیرهای پاستوریزه ارزان‌قیمت بازار طی حدود ۷ ماه ۳۴ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است. این افزایش برای شیرهای گران‌تر و برندها شناخته‌تر بالاتر است.
تغییر قیمتی کالاهای اساسی در ۴۰ روز اخیر
گفتنی است، در مهر ماه قیمت ماکارونی و کنسرو ماهی پس از یک بار افزایش در نیمه نخست سال (خرداد ماه) دوباره تغییر کرد. هر بسته ماکارونی ۷۰۰ گرمی اردیبهشت ماه امسال ۳۳ هزار تومان بود و با افزایش ۲۵ درصدی به ۴۱.۲۵۰ تومان افزایش یافت. در مهر ماه با گذشت حدود ۴ ماه، دوباره با افزایش حدود ۱۴ درصدی هر بسته ماکارونی ۷۰۰ گرمی از ۴۱.۲۵۰ تومان به ۴۷ هزار تومان رسید.
تن ماهی ۱۸۰ گرمی ساده نیز در این ماه از هر قوطی ۱۰۸ هزار تومان با حدود ۱۱ درصد به ۱۱۹.۹۰۰ تومان افزایش قیمت را تجربه کرد.
در مهر ماه قیمت چای خارجی در بسته بندی ایرانی نیز افزایش یافت و از هر بسته ۵۰۰ گرمی به مبلغ ۵۷۴.۹۰۰ تومان به حدود ۶۴۰ هزار تومان رسید.
یکی از چالش‌هایی که تولیدکنندگان فعال کنسرو به آن اشاره دارند کمبود روغن خوراکی بوده که تولید تن ماهی و نیز سس را با مشکلاتی همراه کرده است. همچنین عدم واردات تن‌ماهیان در نیمه نخست سال و کمبود آن در بازار، قیمت تن‌ماهیان داخل را از ۱۴۰ هزار تومان در فروردین ماه به هر کیلو گرم ۲۱۵ هزار تومان در آبان ماه رسانده است.
در ادامه قیمت برخی از کالاهای اساسی آمده است؛ قیمت‌های زیر یک میلیون تومان به هزار تومان و برای وزن‌های نوشته نشده یک کیلوگرم است.
قیمت کالاهای اساسی
| کالاهای اساسی | قیمت هفته جاری | قیمت هفته گذشته |
| شقه، سردست و راسته گوسفند | ۸۷۰-۸۸۰ | ۸۸۰-۸۹۰ |
| گوشت ران گوسفندی | ۱۱۰۰۰۰۰ | ۱۱۰۰۰۰۰-۱۱۴۰۰۰۰ |
| گوشت گوسفند دولتی (بسته دو کیلو گرمی تنظیم بازار) | - | - |
| گوشت سردست گوساله | ۸۹۰-۹۰۰ | ۸۹۰-۹۰۰ |
| گوشت ران گوساله | ۹۴۰-۹۵۰ | ۹۵۰-۹۹۰ |
| گوشت منجمد گوساله | ۶۹۰-۷۵۰ | ۶۹۰-۷۵۰ |
| گوشت چرخ کرده مخلوط | ۶۹۹-۸۰۰ | ۶۹۹-۸۹۰ |
| گوشت چرخ کرده مخلوط بسته‌بندی فروشگاهی | - | - |
| کله و پاچه | ۱۱۰۰۰۰۰ | ۱۱۰۰۰۰۰ |
| گوشت مرغ | ۱۴۸ | ۱۳۵.۷۰۰ |
| ران مرغ بدون کمر | ۱۲۰ | ۱۱۵ |
| ران مرغ با کمر | ۹۵ | ۸۹ |
| گوشت چرخ کرده مرغ | ۲۲۰ | ۲۲۰ |
| تخم مرغ (شانه ۳۰ عددی) | ۱۷۵-۲۱۰ | ۱۴۹-۲۱۰ |
| تخم مرغ بسته‌بندی فروشگاهی (شانه ۳۰ عددی) | ۱۹۱.۸۰۰-۱۹۸ | ۱۹۱.۸۰۰-۱۹۸ |
| قزل‌آلا | ۳۵۵ | ۳۵۵ |
| میگو تازه | ۶۹۰-۷۹۰ | ۶۹۰ |
| پنیر سفید یو اف ۴۰۰ گرمی | - | - |
| ماست پرچرب دبه‌ای ۲.۵ کیلو گرمی | ۱۲۵ | ۱۲۵ |
| کره حیوانی ۵۰ گرمی | ۳۵-۳۶ | ۳۱-۳۶ |
| کره حیوانی ۱۰۰ گرمی | - | ۶۰-۷۴.۹۰۰ |
| خامه استریل ۲۰۰ گرمی | ۵۵.۵۰۰-۶۸ | ۵۵.۵۰۰-۶۸ |
| شیر بطری کم چرب | ۳۷.۵۰۰ | ۳۵ |
| شیر بطری پر چرب | ۴۸ | ۴۴ |
| ماکارونی ۵۰۰ گرمی قطر ۱.۵ | - | - |
| ماکارونی ۷۰۰ گرمی قطر ۱.۲ | ۴۷ | ۴۷ |
| قند | ۸۹ | ۸۹ |
| شکر | ۵۹-۶۹ | ۵۹-۶۹ |
| روغن آفتابگردان ۱۳۵۰ لیتری (سرخ کردنی) | ۱۳۲.۲۰۰ | ۱۳۲.۲۰۰ |
| روغن آفتابگردان ۱۳۵۰ لیتری (پخت و پز) | ۱۱۷.۷۰۰ | ۱۱۷.۷۰۰ |
| کنسرو ماهی ۱۵۰ گرمی | - | - |
| کنسرو ماهی ۱۸۰ گرمی | ۱۱۹.۹۰۰ | ۱۱۹.۹۰۰ |
| رب گوجه فرنگی (قوطی ۸۰۰ گرمی) | ۹۹.۹۰۰ | ۹۹.۹۰۰ |
| برنج هاشمی برداشت جدید | ۳۳۰-۳۷۰ | ۳۳۰-۳۶۰ |
| برنج طارم | - | - |
| برنج شمشیری | - | - |
| برنج هندی | - | ۱۰۰ |
| لوبیا چیتی فله‌ای و بسته بندی | ۶۹۰ | ۶۹۰ |
| لوبیا قرمز بسته بندی فروشگاهی (۸۰۰ گرم) | ۳۳۹ | ۳۳۹ |
| لوبیا سفید بسته بندی فروشگاهی (۸۰۰ گرم) | ۴۲۰ | ۴۲۰ |
| عدس بسته بندی فروشگاهی (۹۰۰ گرم) | ۳۰۰ | ۳۰۰ |
| نخود بسته بندی فروشگاهی (۹۰۰ گرم) | ۲۲۷.۹۰۰ | ۲۲۷.۹۰۰ |
| ماش بسته بندی فروشگاهی (۹۰۰ گرم) | ۲۴۰ | ۲۴۰ |
| لپه بسته بندی فروشگاهی (۹۰۰ گرم) | ۳۱۹.۹۰۰ | ۳۱۹.۹۰۰ |
| چای ایرانی ۴۵۰ گرمی | ۱۸۹.۹۰۰ | ۱۸۹.۹۰۰ |
| چای خارجی ۵۰۰ گرمی | ۶۴۰ | ۶۴۰ |
گفتنی است؛ بر اساس گزارش بانک مرکزی، شهروندان می‌توانند با خرید برخی اقلام از میادین میوه و تره بار این کالاهای را با قیمت پایین‌تر تهیه کنند. به عنوان مثال، خرید گوشت گوسفندی ۲۴ درصد، گوشت گوساله با ۱۵ درصد، گوشت مرغ ۹ درصد، تخم مرغ (شانه ۲ کیلو گرمی) ۱۲ درصد، حبوبات ۲۹ درصد، برنج داخلی درجه یک ۱۴ درصد، قند ۱۰ درصد و شکر ۷ درصد در هفته منتهی به ۲ آبان ۱۴۰۴، ارزان‌تر از فروشگاه‌های سطح شهر در این میادین عرضه و به فروش رسیده است.