بر اساس شواهد باستان‌شناسی مانند پاپیروس‌ها و سنگ‌نبشته‌های مصری، زمان تقریبی زندگی حضرت یوسف به حدود ۱۷۰۰ تا ۱۶۰۰ قبل از میلاد نسبت داده می‌شود. این دوره با عصر دوم میانی مصر و حکومت هیکسوس همخوانی دارد؛ رویدادهای تاریخی و فرهنگی آن زمان می‌تواند زمینه‌ساز روایت‌های کتاب مقدس درباره حضرت یوسف باشد.
تعیین حاکم ایران در دوره زندگی حضرت یوسف (علیه‌السلام) همواره یکی از موضوعات مورد بحث تاریخی و مذهبی بوده است. منابع مذهبی اغلب بر جنبه‌های اخلاقی تمرکز دارند و اطلاعات دقیقی از گاه‌شماری ارائه نمی‌دهند. همچنین مفهوم ایران به عنوان یک امپراتوری متمرکز آریایی، پس از زمان تقریبی زندگی حضرت یوسف شکل گرفته است.
گاه‌شماری سنتی و همزمانی با ماد‌ها
بر اساس گاه‌شماری سنتی، وقایع زندگی حضرت یوسف بر پایه سال‌های پس از هبوط حضرت آدم تعیین می‌شود. طبق این محاسبات، حضرت یوسف در سال ۳۵۵۶ پس از هبوط آدم متولد و در سال ۳۶۶۶ وفات یافته است. به این ترتیب، کوروش در سال ۳۶۶۸ پس از هبوط آدم به پادشاهی رسید و برخی نتیجه‌گیری کرده‌اند که پادشاهان ماد در زمان زندگی یوسف در ایران حکومت می‌کردند. با این حال، دقیقاً مشخص نیست کدام پادشاه ماد همزمان با حضرت یوسف بوده است.
دیدگاه تاریخی و باستان‌شناسی
تحقیقات مدرن و شواهد باستان‌شناسی، از جمله پاپیروس‌ها و سنگ‌نبشته‌های مصری، زمان تقریبی زندگی حضرت یوسف را بین ۱۷۰۰ تا ۱۶۰۰ قبل از میلاد تخمین می‌زنند. این دوره با عصر دوم میانی مصر و حکومت هیکسوس همخوانی دارد.
حکومت‌های ایران در آن دوران
در قرن‌های ۱۷ و ۱۶ قبل از میلاد، منطقه‌ای که اکنون ایران نامیده می‌شود، هنوز یک واحد سیاسی یکپارچه نبود. عیلامی‌ها در جنوب غربی ایران (خوزستان و فارس امروزی) سلطنت می‌کردند و تحت سلسله‌هایی مانند سوکالماه (۱۹۰۰ تا ۱۵۰۰ قبل از میلاد) اداره می‌شدند. از پادشاهان کلیدی این دوره می‌توان به کوتیر-ناهونته اول (حدود ۱۷۳۰ تا ۱۷۰۰ قبل از میلاد) و لیلا-ایر-تاش (حدود ۱۷۰۰ تا ۱۶۹۸ قبل از میلاد) اشاره کرد. همچنین، تمدن‌های محلی دیگری مانند ماننایی‌ها در شمال غربی و کاسی‌ها در غرب حضور داشتند.
مقایسه دیدگاه‌ها
دیدگاه سنتی درباره همزمانی حضرت یوسف با ماد‌ها با شواهد باستان‌شناسی تناقض آشکار دارد. ماد‌ها حدود ۱۰۰۰ سال بعد از زمان تخمینی زندگی حضرت یوسف وارد تاریخ ایران شدند و سلسله ماد‌ها از حدود ۶۷۸ قبل از میلاد آغاز شده است. بنابراین، ایران در زمان یوسف تحت فرمانروایی تمدن‌های پیش‌آریایی مانند عیلامی‌ها بود و هیچ پادشاه ایرانی متمرکز و واحدی شناسایی نشده است.