در حالی‌که کاهش شدید بارش‌ها ایران را با بحران کم‌آبی مواجه کرده، رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی از بارورسازی ابرها به‌عنوان راهکاری برای افزایش بارش خبر می‌دهد.
محمدمهدی جوادیان‌زاده، رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی، اظهار کرد که بارورسازی ابرها روشی برای تأثیرگذاری بر ابر‌های طبیعی است که با افزودن موادی مانند یدید نقره، میزان باران یا برف را افزایش می‌دهد. وی تأکید کرد که هر ابری برای این عملیات مناسب نیست و شرایط خاصی مانند دما، ضخامت ابر و محتوای آبی آن لازم است.
شرایط لازم برای بارورسازی موفق
جوادیان‌زاده توضیح داد که بارورسازی ابرها تنها زمانی مؤثر است که سامانه‌های ابری بارش‌زا با معیار‌های خاص در منطقه حضور داشته باشند. این معیار‌ها شامل دمای مناسب، ضخامت کافی ابر و میزان رطوبت موجود در آن است که تأثیرگذاری عملیات را تعیین می‌کند.
بارورسازی در جهان؛ روشی مقرون‌به‌صرفه
به گفته رئیس سازمان، بارورسازی ابرها در جهان به‌عنوان روشی مقرون‌به‌صرفه برای استحصال آب شناخته شده و در ۷۰ کشور حداقل یک‌بار و در ۳۹ کشور به‌صورت مستمر استفاده می‌شود. این فناوری علاوه بر افزایش بارش، برای اهدافی مانند مه‌زدایی، سرکوب تگرگ و تأمین آب نیروگاه‌های برق‌آبی نیز به کار می‌رود.
چالش‌های ایران؛ کمبود زیرساخت و فرسودگی تجهیزات
جوادیان‌زاده با اشاره به کمبود زیرساخت‌هایی مانند هواپیما، پهپاد، ژنراتور‌های زمینی و رادار‌های پیشرفته هواشناسی، گفت: «تجهیزات موجود در ایران پس از ۲۰ سال فرسوده شده و نیاز به به‌روزرسانی دارند.» با وجود محدودیت‌های تحریم و اقتصادی، ایران در تولید مواد بارورسازی، فلر‌های درجاسوز، پهپاد‌ها و ژنراتور‌های زمینی پیشرفت‌هایی داشته است.
پیشرفت‌های داخلی در فناوری بارورسازی
وی افزود که ایران با تکیه بر توان داخلی، سخت‌افزار‌ها و نرم‌افزار‌های رادار‌های هواشناسی را به‌روزرسانی کرده و در حال تست نهایی آنهاست. همچنین استفاده از فناوری‌های بومی مانند فلر‌های سوزنده و پهپاد‌های داخلی در پروژه‌های بارورسازی گسترش یافته است.
رد شایعه تأثیر بارورسازی بر کشور‌های همسایه
جوادیان‌زاده شایعه تأثیر عملیات بارورسازی ایران بر بارندگی در کشور‌های همسایه را رد کرد و گفت: «این عملیات کاملاً کنترل‌شده است و با در نظر گرفتن جهت و سرعت باد، اثرات آن به مساحت قابل‌برآوردی محدود می‌شود.» وی تأکید کرد که عملیات در مناطق مرزی با دقت برنامه‌ریزی می‌شود تا چنین مشکلاتی ایجاد نشود.
بارورسازی در این مناطق
رئیس سازمان خاطرنشان کرد که عملیات بارورسازی در صورت احتمال وقوع سیل تعلیق می‌شود. وی افزود: هشدار‌های سازمان هواشناسی درباره سیل در برنامه‌ریزی عملیات به‌دقت رعایت می‌شود و زمانی در یک منطقه تصمیم به اجرای عملیات بارورسازی ابرها گرفته می‌شود که ریسک رخداد سیل در آن منطقه برای سامانه بارشی مورد نظر وجود نداشته یا بسیار اندک باشد.
ضرورت تبیین علمی بارورسازی
جوادیان‌زاده هشدار داد که بدون تبیین دقیق علمی و عملی این فناوری، ممکن است انتظارات غیرواقعی یا ناامیدی در جامعه ایجاد شود. وی خواستار اطلاع‌رسانی صحیح برای ایجاد درک درست از توان و محدودیت‌های بارورسازی ابرها شد.
بر اساس پیش‌بینی کلی نقشه‌های همدیدی و آینده‌نگری سازمان هواشناسی طی ۵ روز آینده در بیشتر مناطق کشور آسمان صاف بوده و جو آرام و پایداری حاکم است.
امروز و فردا در برخی مناطق سواحل دریای خزر رشد ابر و احتمال بارش‌های پراکنده باران وجود دارد. امروز برای نیمه شرقی کشور در برخی ساعات وزش باد شدید، در مناطق مستعد گردوخاک، کاهش دید و کاهش کیفیت هوا پیش‌بینی شده است.
روز‌های چهارشنبه و پنجشنبه طی ساعات بعدازظهر و اوایل شب در برخی مناطق جنوب سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان و ارتفاعات هرمزگان رشد ابر‌های همرفتی و احتمال رگبار، صاعقه و وزش باد وجود دارد.
طی روز‌های یکشنبه (امروز) و فردا دوشنبه در نیمه شرقی ایران دما کاهش می‌یابد که در خراسان جنوبی، خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان این کاه محسوس است.
همچنین امروز خلیج‌فارس، تنگه هرمز و از یکشنبه تا پنجشنبه دریای عمان مواج و متلاطم می‌شوند.
توصیف سامانه: کاهش محسوس دما و بی‌هنجاری نسبی سرمای هوا
نوع مخاطره: کاهش محسوس دما نسبت به میانگین بلندمدت بین ۵ تا ۱۰ درجه سانتیگراد
منطقه اثر:
یکشنبه ۱۴۰۴/۰۷/۱۳: خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی و شرق و ارتفاعات سمنان.
دوشنبه ۱۴۰۴/۰۷/۱۴: شرق سمنان، نیمه شرقی خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، نیمه شمالی سیستان و بلوچستان و شمال کرمان.
اثر مخاطره: سرمازدگی باغات و مزارع بویژه در نواحی کوهستانی.
توصیه: حفاظت از باغات زرشک در شمال شرق کشور، استفاده از کود‌های پتاسه و کود‌های کامل میکرو در مزارع صیفی جات، کنترل پوشش گلخانه‌ها و بستن دریچه‌ها جهت جلوگیری از نفوذ سرما، عدم هرس درختان باغی، تامین سوخت و سرویس و راه اندازی وسایل حرارتی و کنترل دما و رطوبت و تهویه در گلخانه‌ها، مرغداری‌ها و دامداری‌ها با توجه به کاهش دما، محافظت از تأسیسات و سیستم‌های آبیاری تحت فشار با توجه به پایین بودن دمای سطح زمین، مصرف کود‌های اسید آمینه و پتاسه و ترکیبات بُر و روی به صورت غیر مستقیم در بالای تاج درختان، جهت مقاومسازی درختان به سرما، تداوم افزایش رطوبت در مزارع و باغات با هدف تعدیل دمای محیط از طریق انجام آبیاری خارج از نوبت، استفاده از جیره غذایی پر انرژی برای دام و طیور.