آبکاری طلا چیست و چرا طرفداران زیادی دارد؟ آبکاری طلا به فرآیندی گفته می‌شود که در آن یک لایه بسیار نازک از فلز طلا روی سطح فلزات دیگر تعبیه می‌شود تا آنها را از نظر زیبایی، مقاومت و استحکام ارتقا دهد. فرآیند آبکاری فقط به جواهرات زینتی محدود نمی‌شود، بلکه در صنایع الکترونیک، دکوراسیون داخلی و ساعت سازی نیز با اهداف مختلف به کار می‌رود.
هرگاه نیاز باشد که جواهرات کهنه را دوباره نو کرد، فلزات مختلف را مقاوم‌تر کرد و یا رسانایی آنها را افزایش داد، آبکاری با طلا انجام می‌شود. کیفیت آبکاری تاثیر مستقیمی بر عمر جواهرات و قیمت آنها دارد، بنابراین لازم است که اطلاعات کافی درباره قیمت آبکاری طلا، ساخت آب طلا و مراحل آب طلا زدن به فلزات دیگر کسب کنید.
آبکاری طلا چیست؟
آبکاری طلا به انگلیسی «Gold plating» نامیده می‌شود. در این فرآیند یک لایه از طلا روی فلزاتی مانند مس، نقره، فولاد و یا خود طلا قرار می‌گیرد. با این کار نه تنها یک لایه محافظتی و مقاوم روی فلزات دیگر ایجاد می‌شود، بلکه از نظر ظاهری نیز درخشان‌تر، لوکس‌تر و زیباتر می‌شوند.
از دیگر مزایای آبکاری با طلا می‌توان به خاصیت ضدزنگی و پوسیدگی آن اشاره کرد. درواقع خود طلا یک فلز بسیار مقاوم در برابر رطوبت، عوامل اکسید کننده، پوسیدگی، آلودگی و زنگ زدگی است؛ از این رو وقتی روی فلزات دیگری قرار می‌گیرد، خاصیت‌های آن همچنان در نقش خود باقی مانده و فلز را به قطعه‌ای مقاوم و ارزشمند تبدیل می‌کنند.
آبکاری طلا روی طلا چگونه است؟
گاهی طلا نیز نیاز به حمایت طلای دیگر دارد تا دوباره جان بگیرد. آب طلا زدن به یک طلای دیگر زمانی صورت می‌گیرد که فرد قصد تغییر رنگ طلا، جلا دادن به آن و یا افزایش درخشش آن را داشته باشد.
طلای 24 عیار به طور طبیعی درخشندگی بیشتری نسبت به طلای 18 عیار دارد، به همین سبب گاهی اوقات برای اینکه یک طلای 18 عیار را همانند نمونه 24 عیار زیبا، براق و درخشان کنند، یک لایه طلای 24 عیار روی آن قرار می‌دهند. اگر از قیمت شمش 24 عیار خبر داشته باشید، باید بدانید که هر طلا با روکشی از آن قیمت بالاتری نسبت به نمونه‌های 18 عیار بدون آبکاری خواهند داشت.
اغلب طلاهای زینتی 18 عیار هستند و در طول زمان لایه‌ی درخشان خود را از دست می‌دهند، به همین سبب لازم است هر چند سال یک بار آبکاری شوند تا برق آنها مانند روز اول خیره کننده شود. همچنین این فرآیند طول عمر طلا را نیز افزایش داده و از شکستن آن جلوگیری می‌کند.
تفاوت آبکاری طلا و روکش طلا
افراد عادی اغب از واژه‌های آبکاری طلا و روکش طلا به جای یکدیگر استفاده می‌کنند در حالی که این دو با فرآیندهای مختلفی همراه هستند. هدف اصلی آبکاری، براقیت و درخشندگی فلز است؛ به همین سبب لایه‌ی بسیار نازکی از طلای 24 عیار که زرق و برق بیشتری دارد استفاده می‌شود.
روکش طلا معمولا با هدف افزایش مقاومت و سختی انجام می‌شود. در این فرآیند افزون بر طلا، فلزات دیگری نیز نقش دارند که لایه ضخیم‌تری نسبت به آبکاری را ایجاد می‌کنند. در حقیقت تفاوت خیلی فاحشی در آبکاری و روکش وجود ندارد، اما این موضوع می‌تواند برای سرمایه گذاران مهم باشد؛ زیرا نوع روکش یا آبکاری می‌تواند بر کیفیت و قیمت شمش طلا 5 گرمی 24 عیار تاثیر جزئی داشته باشد.
انواع روش‌های آبکاری طلا
اکنون که متوجه شدید آبکاری طلا چیست و چه تفاوتی با روکش طلا دارد، بهتر است به سراغ انواع روش‌های آبکاری طلا برویم. به طور کلی این فرآیند با 4 روش اصلی به نام سیانیدی، آلیاژی، اسیدی و سولفیدی انجام می‌شود. در ادامه، توضیحات مربوط به هر یک از راه‌های آب طلا زدن به فلزات را قرار داده‌ایم.
آبکاری طلا سیانیدی «تزئینی»
زمانی که قرار است به یک فلز جلا و درخشش خاصی بخشید، از روش آبکاری تزئینی استفاده می‌شود. در این فرآیند یک محلول سیانیدی از طلا ایجاد می‌کنند و سپس لایه نازکی از آن را به روش الکتروشیمیایی روی فلز پایه قرار می‌دهند. این نوع آبکاری به طور رایج در طلاسازی و تولید لوازم زینتی و تزئینی کاربرد دارد.
برای مثال گاهی اوقات برخی از قطعات کهنه طلا را با روش سولفیدی آبکاری می‌کنند تا دوباره درخشان و براق شوند. البته برخی از افراد نگران این هستند که اگر طلا و شمش خود را آبکاری کنند در حین فروش آن به مشکل می‌خورند، درحالی که اگر قیمت شمش طلا 100 گرمی 24 عیار را قبل و بعد از روکش جویا شوید، تفاوتی نخواهند داشت.
آب طلا زدن به روش آلیاژی
آبکاری آلیاژی طلا درواقع همان روکش طلا است. در این روش، آلیاژی از طلا و سایز فلزات مقاوم و سنگین برای آبکاری استفاده می‌شود. آبکاری طلا آلیاژی برای افزایش مقاوت در برابر گرما، سرما، رطوبت، سایش، خوردگی و زنگ زدگی فلزات کاربرد دارد.
آبکاری سولفیدی طلا
روش سولفیدی برای آبکاری طلا به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. زمانی که بخواهید یک جلوه‌ی خاص به جواهرتان ببخشید و یا لایه‌ی بسیار مقاومی روی قطعات صنعتی اضافه کنید، روکش ضخیم سولفیدی طلا به کارتان خواهد آمد.
آبکاری طلا چه مراحلی دارد؟
روکش یا آبکاری طلا اغلب به روش الکترولیز انجام می‌شود تا ماهیت طلا در طی فرآیند حفظ شود. اضافه کردن لایه‌ای از طلا روی فلزی دیگر در طی چند مرحله انجام می‌شود که در ادامه توضیح خواهیم داد.
آماده سازی زیر و روی کار برای آبکاری
ابتدا باید زیر و روی کار را با مواد مخصوص به خوبی تمیز کرد. زیرکار یا همان فلز پایه به وسیله دینام با فرچه‌های مویی، نمدی یا پنبه‌ای به اضافه روغن پنزا پاکسازی می‌شود؛ روی کار یا همان طلای مورد استفاده در آبکاری، توسط روغن پولیش مخصوص طلا و فرچه مویی براق می‌شود.
شستشو زیرکار
پس از پاکسازی لازم است که زیرکار با پودر شوینده و آب داغ شسته شود تا هیچ چربی باقی نماند. سپس آن را در محلول 30 گرم سیانور پتاسیم یا سیانور سدیم به اضافه یک لیتر آب مقطر قرار داد و در نهایت با آب شهری، آبکشی کرد.
لیزگیری زیرکار و خشک کردن آن
در این مرحله باید با استفاده از یک لیتر آب مقطر و صد میلی لیتر اسید سولفوریک غلیظ، یک محلول ساخته شود و زیرکار در آن قرار گیرد. سپس باید قطعه را خارج کرد، با آب شهری شست و در نهایت آن را به کمک خاک اره خشک کرد.
وان آبکاری
زیر کار درون یک محفظه شیشه‌ای از نوع پیرکس، فایبرگلاس، وان فلزی با پوشش PVC و... قرار می‌گیرد. در این مرحله، روی زیرکار الکترودهای روی کار ریخته می‌شود تا عمل آبکاری صورت بگیرد.
داخل این وان باید الکترولیت متشکل از آب مقطر، یک گرم طلا، سه گرم هیدروژن، پنج گرم سیانور سدیم یا پتاسیم، سه گرم کربنات پتاسیم یا سدیم، صد میلی لیتر جوهر نمک و 25 میلی لیتر محلول آمونیات قرار می‌گیرد.
نتیجه گیری
آب طلا زدن به فلزات از طریق روش سیانیدی، اسیدی، سولفیدی و آلیاژی انجام می‌شود که هر کدام از آنها با خاصیت و مراحل خاصی همراه هستند. در این مطلب توضیحات جامعی درباره اینکه آبکاری طلا چیست و انواع روش‌های آبکاری طلا به چه صورت است در اختیارتان قرار دادیم، اکنون می‌توانید بهترین گزینه را برای جواهر یا قطعه‌ی صنعتی خود انتخاب کنید.