ارتش اسرائیل مدعی است که عملیات تخریب منازل در نوار غزه، به‌ویژه در شهر غزه، بر اساس نیاز‌های عملیاتی صورت می‌گیرد. اما الگوی پیش‌برد این عملیات و هزینه‌های هنگفت اقتصادی که از بودجه اسرائیل می‌کشد، با این ادعا تناقض دارد.
طی شش ماه گذشته نوار غزه شاهد موج گسترده‌ای از تخریب ساختمان‌ها است و شرکت‌های ساختمانی اسرائیلی به طور ویژه برای این کار به غزه آورده شده‌اند.
تخریب گسترده منازل؛ چالشی مالی و انسانی
طی هفته گذشته و تا زمان نگارش این گزارش، صد‌ها منزل مسکونی در شهر غزه به دست ماشین‌آلات تخریب ارتش اسرائیل ویران شده است. این عملیات که بخشی از مرحله جدید اشغال شهر غزه است، عمدتاً در مناطق شمالی، شرقی و جنوب شرقی شهر غزه در شمال نوار غزه متمرکز شده است.
روزنامه عبری‌زبان «یدیعوت آحرونوت» گزارش داده که ارتش قصد دارد عملیات تخریب ساختمان‌های باقیمانده بلندمرتبه در شهر غزه را ادامه دهد.
ادعای این روزنامه این است که هدف اصلی از این تخریب‌ها شناسایی و نابود کردن تونل‌های زیرزمینی در زیر ساختمان‌ها است، اما طبق نظر روزنامه «هاآرتص» هدف واقعی ایجاد وضعیتی است که نوار غزه در سال‌های آتی غیرقابل سکونت شود.
راهکار‌های اسرائیل برای تبدیل غزه به منطقه غیرقابل سکونت
روند تبدیل غزه به منطقه‌ای غیرقابل زندگی با چندین اقدام پیگیری می‌شود که از جمله مهم‌ترین آنها عبارتند از: تخریب کامل ساختمان‌ها در برخی محله‌های شهر غزه، به ویژه مناطق شرقی مانند الشجاعیه، التفاح، الدرج و الزیتون؛ قطع عمده منابع آب؛ و مسدود کردن ورود کمک‌های انسانی به مردم شهر غزه و شمال آن.
اول: تخریب گسترده ساختمان‌ها
تصاویر ماهواره‌ای تا تاریخ ۲۲ اوت ۲۰۲۵، (۳۱ مرداد ماه) نشان‌دهنده ویرانی گسترده در محله‌های الشجاعیه، التفاح، الدرج و الزیتون هستند. دیدبان حقوق بشر اروپا مدیترانه گزارش داده که ارتش اسرائیل عملیات تخریب گسترده‌ای را در مناطق جنوبی، شرقی و شمالی شهر غزه آغاز کرده است. این تخریب‌ها از سه محور همزمان به سمت مرکز شهر ادامه دارد و در چارچوب عملیات نظامی «عربات جدعون ۲» از ۲۰ اوت اجرا شده است.
روش‌های تخریب در این عملیات متنوع است؛ استفاده از ربات‌های انفجاری برای منفجر کردن مناطق مسکونی، بمباران شدید هوایی توسط جنگنده‌ها، به کارگیری دسته‌های پهپاد‌های «کواد کپتر» حامل مواد منفجره که درون ساختمان‌ها یا روی بام‌ها رها می‌شوند و همچنین بهره‌گیری از بیل‌مکانیکی و بولدوزر‌های مدل «D۹» متعلق به شرکت‌های خصوصی اسرائیلی که مستقیماً عملیات تخریب را انجام می‌دهند.
تمرکز تخریب‌ها در مناطق جبالیا النزله (شمال شهر غزه)، الشجاعیه و التفاح و الدرج (شرق) و همچنین حی الزیتون و بخش‌هایی از حی الصبرا (جنوب) است.
نتیجه این اقدامات این است که جمعیتی بالغ بر یک میلیون و دویست هزار نفر از ساکنان شهر غزه و شمال آن، اکنون در کمتر از ۳۰ درصد از فضای شهری باقی مانده محاصره شده‌اند و با تهدید آواره شدن اجباری به سمت جنوب مواجه هستند؛ برنامه‌ای که هدف آن پاکسازی و کنترل کامل نظامی غزه است.
هزینه‌های هنگفت اقتصادی عملیات تخریب
ارتش اسرائیل برای اجرای این عملیات، قرارداد‌های متعددی با شرکت‌های اسرائیلی منعقد کرده که هرکدام ده‌ها ماشین‌آلات سنگین را به خدمت گرفته‌اند.
طبق گزارش سایت اقتصادی عبری زبان «مارکر»، هزینه روزانه بهره‌برداری از یک دستگاه ماشین‌آلات سنگین در غزه بسیار بالاتر از داخل خاک اسرائیل است؛ اگر قیمت کار عادی این تجهیزات در اسرائیل روزانه حدود ۳۵۰۰ شِکِل باشد، در غزه به ۵۰۰۰ شِکِل افزایش یافته است.
از این مبلغ حدود ۱۲۰۰ شِکِل به اپراتور دستگاه پرداخت می‌شود که در اسرائیل تنها نصف یا دو سوم این مبلغ را دریافت می‌کند. علاوه بر این، صد‌ها نفر از سربازان ذخیره ارتش به عنوان اپراتور تجهیزات مشغول کار هستند.
بر اساس اطلاعات یکی از قراردادها، هزینه تخریب یک ساختمان سه طبقه حدود ۲۵۰۰ شِکِل است و اگر ارتفاع ساختمان بیشتر باشد، این هزینه تا ۵۰۰۰ شِکِل افزایش می‌یابد. شرکت «تالور کارادی» که با وزارت جنگ اسرائیل همکاری دارد، ادعا می‌کند که روزانه حدود ۱۰۰ منزل را تخریب می‌کند.
هزینه‌های نگهداری ماشین‌آلات و تأمین سوخت نیز بسیار بالا است؛ برای مثال، تنها هزینه نگهداری ۵۰۰ دستگاه ماشین‌آلات سنگین در غزه حدود ۱۰۰ میلیون شِکِل در ماه است و این روند همچنان در حال افزایش است. علاوه بر ماشین‌آلات، تجهیزات و مصالح ساختمانی مانند بتن برای پر کردن تونل‌ها نیز با تقاضای بالایی روبروست.
دوم: تخریب منابع آب آشامیدنی
بر اساس گزارش شبکه تلویزیونی اسرائیل در تاریخ ۲۱ اوت ۲۰۲۵ (۳۰ مرداد) دولت اسرائیل میزان آب تخصیص یافته به شهر غزه و شمال آن را کاهش دهد و در عین حال خطوط لوله آب در جنوب را تعمیر کرده تا مقدمات آوارگی اجباری ساکنان شهر غزه فراهم شود.
از ابتدای سال ۲۰۲۵، اسرائیل تامین آب شرکت «مکرُت» که آخرین منبع آب اصلی در نوار غزه بود را قطع کرده است. پیش از این، شهرداری غزه حدود ۶۰ چاه آب را در شهر و اطراف آن اداره می‌کرد که روزانه مقدار قابل توجهی آب آشامیدنی فراهم می‌کرد. اما در پی تخریب کامل ۵۶ چاه و توقف بقیه به دلیل کمبود سوخت و نبود تعمیرات، تنها ۱۲ درصد از میزان آب پیش از جنگ در دسترس مردم است.
میزان آب موجود قبل از جنگ روزانه معادل ۱۲۰ هزار لیوان آب بود که اکنون به تنها ۲۰ هزار لیوان کاهش یافته است. این بحران آب به همراه تخریب زیرساخت‌ها، شرایط بهداشتی و انسانی را به طور جدی تهدید می‌کند.
سوم: مسدودسازی ورود کمک‌های انسانی
از تاریخ ۲ مارس ۲۰۲۵ (اسفند ماه گذشته) اسرائیل تمامی معابر ورودی به نوار غزه را مسدود کرده و اجازه ورود هیچگونه کمک انسانی را نمی‌دهد. از اواخر ماه مه (اوایل خرداد) موسسه‌ای به نام «مؤسسه غزه برای امدادرسانی» کمک‌ها را تنها در چهار نقطه مشخص در جنوب غزه توزیع کرده که فلسطینی‌ها آنها را «دام‌های مرگ» می‌نامند. شهر غزه و شمال آن به طور کامل از دریافت کمک‌ها محروم مانده‌اند.
از ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۵ (دوم مرداد ماه) اسرائیل به طور محدود و محدود به مناطق مرکزی و جنوبی اجازه ورود برخی کامیون‌های کمک را داده است؛ اما این میزان بسیار ناچیز و ناکافی است. در ۲۲ اوت ۲۰۲۵ (۳۱ مرداد ماه) سازمان جهانی طبقه‌بندی امنیت غذایی اعلام کرد که شهر غزه وارد مرحله قحطی شده است.
اهداف پشت پرده تخریب‌های گسترده
شواهد میدانی نشان می‌دهد که هدف اصلی اسرائیل تبدیل نوار غزه به منطقه‌ای متروکه و غیرقابل سکونت است. ارتش اسرائیل در این مسیر با تخریب همه جنبه‌های زندگی، از جمله زیرساخت‌ها و امکانات عمومی، گام برمی‌دارد.
مطابق گزارش مجله «+۹۷۲»، بخش عمده تخریب‌ها نه در جریان حملات هوایی یا درگیری‌ها، بلکه توسط بولدوزر‌ها و مواد منفجره در زمین صورت گرفته است. این اقدامات از پیش طراحی شده و هدفمند بوده‌اند تا منطقه را «هموار» کنند و بازگشت ساکنان به آن را غیرممکن سازند.
توماس فریدمن، تحلیلگر روزنامه نیویورک تایمز، می‌گوید ارتش اسرائیل با توجیه جابجایی مردم از مناطق درگیری، خانه‌های آنها را خراب می‌کند؛ اما انگیزه اصلی، آوارگی اجباری و تشدید شرایط زندگی سخت تا حد ترک منطقه است.
روزنامه «هاآرتص» نیز در گزارشی اعلام کرده که این تخریب‌ها نه تنها یک نتیجه فرعی عملیات نظامی، بلکه هدفی مستقل و اصلی برای جلوگیری از بازگشت فلسطینیان به خانه‌هایشان است.
هزینه‌های انسانی و اقتصادی تخریب غزه و تبعات منطقه‌ای
این عملیات تخریب گسترده که هزینه‌های مالی هنگفتی برای اسرائیل دارد، در کنار فشار‌های انسانی و اقتصادی بر ساکنان غزه، پیامد‌های منطقه‌ای گسترده‌ای به همراه دارد. در شرایطی که زیرساخت‌ها و منابع حیاتی مانند آب عمداً هدف قرار گرفته‌اند، اقتصاد محلی و امنیت غذایی به شدت آسیب دیده و خطر تبدیل این منطقه به «شهر ارواح» بسیار واقعی است.
از سوی دیگر، این سیاست‌ها به شدت بر ثبات اقتصادی و سیاسی منطقه تأثیرگذار است و باعث افزایش بحران‌های انسانی و مهاجرت‌های گسترده می‌شود که می‌تواند پیامد‌های اقتصادی و امنیتی فراتر از مرز‌های غزه داشته باشد.