مذاکرات هستهای ایران برای چهار ماه آینده تمدید شد
مذاکرات در چهار ماه منتهی به ۳ آذر با پابرجایی طرفین بر تعهداتی که در توافقنامه موقت ژنو داشتند، آزادسازی مقداری دیگر از داراییهای مسدود شده ایران و نیز تبدیل ۲۵ کیلو از اکسید ۲۰ درصدی اورانیوم به سوخت ادامه خواهد یافت.
10 روز مانده به پایان شش ماه اول مذاکرات هستهای بین ایران و شش قدرت جهانی برای دستیابی به توافق نهایی و تکمیل متن "برنامه مشترک جامع اقدام" کاترین اشتون، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از وزرای کشورهای عضو گروه 1+5 درخواست کرد تا برای کمک در تسریع فرآیند مذاکرات به وین، پایتخت اتریش، بروند.
وزرای خارجه سه کشور اروپایی و آمریکا روز 22 خرداد وارد وین شدند و دیدارهای مختلفی بین آنها صورت گرفت تا شاید بتوانند سرعت مذاکرات را که به گفته برخی منابع رو به کندی نهاده بود فزونی دهند. اما پس از اینکه جان کری، وزیر خارجه آمریکا، و حسین فریدون، برادر و دستیار ویژه رئیسجمهور، راهی پایتختهای خود شدند تا رؤسای خود را در جریان مذاکرات بگذارند، زمزمهها درباره ضرورت تمدید مذاکرات هستهای آغاز شد، زمزمههایی که طی یکی دو روز تبدیل به مواضع رسمی مقامات ارشد طرفین البته با قید احتمال شد.
بالاخره روز شب گذشته، ظریف و اشتون با حضور در جمع خبرنگاران در هتل پالهکوبورگ و قرائت بیانیه مشترک خبری را که تقریبا تمامی رسانههای خارجی و داخلی به نقل از مقامهای آگاه و نزدیک به تیم مذاکره کننده از چندین روز پیش مخابره میکردند، تأیید کردند: مذاکرات هستهای ایران و شش قدرت جهانی برای تکمیل نگارش متن توافقنامه "برنامه مشترک جامع اقدام" تا 3 آذر (24 نوامبر) تمدید شده است.
اما چرا 3 آذر؟ این تاریخ مصادف است با تصویب توافقنامه موقت برنامه مشترک اقدام و بر اساس یکی از بندهای آن اعضاء موظف هستند تا یک سال پس از تصویب، مذاکره در خصوص گام نهایی راه حل جامع را نهایی کنند. بدین ترتیب مذاکره کننده ایرانی و شش قدرت جهانی باید در طول این چهار ماه بتوانند به راهحل جامع دست یابند. شاید چنین به نظر برسد که از آنجایی که مذاکرات دور اول شش ماه به طول انجامیده پس باید شش ماه دیگر فرصت داشته باشیم. اما باید به یاد داشت که شش ماه اول از زمان اجرایی شدن توافقنامه موقت ژنو، یعنی از 30 دی ماه، شروع شده است در حالیکه فرصت یک ساله مذاکرات از زمان تصویب توافقنامه موقت در 3 آذر آغاز میشود بنابراین زمان اجباری اتمام مذاکرات 3 آذر (24 نوامبر) خواهد بود.
در دوران چهار ماهه تمدید کشورهای طرف قرارداد توافقنامه موقت ژنو بر تعهدات پیشین خود پایبند مانده و تعهدات دیگری را نیز مطابق با همان تعهدات شش ماهه اول عهده دار شدند. سید عباس عراقچی، معاون حقوقی و بینالملل وزرات خارجه و مذاکره کننده ارشد کشورمان، پس از اتمام مذاکرات وین 6 در جمع خبرنگاران گفت: "همه تعهداتی که طرفین در توافق ژنو قبول کرده بودند به مدت چهار ماه ادامه مییابد و همه تحریمهایی که بر اثر توافق ژنو تعلیق شده بود طی چهار ماه آینده کماکان تعلیق خواهد بود و همه اقداماتی که ما تعهد کرده بودیم انجام ندهیم در چهار ماه آینده به همان ترتیب خواهد بود."
وی در ادامه درباره آزادسازی مقدار دیگری از داراییهای مسدود شده ایران در بازه چهار ماهه گفت: "نهایتا ... قرار شد در 4 ماه آینده 2 میلیارد و 800 میلیون دلار، در 6 قسط به حساب بانک مرکزی واریز شود؛ 4 قسط 500 میلیون دلاری و دو قسط 400 میلیون دلاری."
مذاکره کننده ارشد کشورمان همچنین اعلام کرد که در چهار ماه آتی 25 کیلوگرم دیگر از اکسید اورانیوم با غنای 20 درصد به میلههای سوختی رآکتور تحقیقاتی تهران تبدیل خواهد شد و البته مابقی اکسید اورانیوم 20 درصد بر اساس برنامهای که توسط ایران تدوین شده و ارتباطی با توافقنامه موقت ژنو ندارد تبدیل به سوخت خواهد شد.
عراقچی در تشریح چگونگی تداوم مذاکرات طی چهار ماه آتی با اشاره به این که مذاکره کنندهها دو سه هفته را به ارزیابی وضع موجود و تنفس اختصاص دادهاند، گفت: "ما هنوز به مذاکرات کارشناسی زیادی نیاز داریم که در موضوعات مختلف باید انجام شود. مذاکرات در سطح معاونان و همچنین در سطح آقای ظریف و خانم اشتون که احتمالا در اواخر آگوست یا اوایل سپتامبر انجام خواهد شد."
با توجه به اظهارات عراقچی و همچنین سابقه مذاکرات پیشین میتوان چنین پیشبینی کرد که طی دو تا سه هفته آتی مذاکرات در سطح کارشناسی برگزار خواهد شد سپس احتمالا دیداری بین وزیر امور خارجه ایران و مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار خواهد شد و در نهایت در اوایل ماه سپتامبر بار دیگر دیپلماتهای کشورمان و شش قدرت جهانی گرد هم خواهند آمد تا شاید بتوانند متن توافقنامه "برنامه مشترک جامع اقدام" را نهایی کنند.
اما همانگونه که میتوان پیشبینی کرد در مذاکرات آتی نیز ظرفیت غنیسازی اورانیوم در کشورمان موضوع داغ مذاکرات و مهمترین محور اختلافی خواهد بود. اگرچه که درباره برخی موارد دیگر به مانند رآکتور اراک، تأسیسات فردو، مدت زمان اجرای گام نهایی و نیز چگونگی رفع تحریمها اختلافهایی باقی است اما به نظر میرسد که دستیابی به توافق بیش از هر چیز دیگری متأثر از دوری و یا نزدیکی مواضع طرفهای مذاکره درباره ظرفین غنیسازی خواهد بود.