چگونگی شکل گیری فیروزه

کانی ها غنی از AI2 O3 و فسفر به صورت آپاتیت در درون سنگ های آذرین وجود دارد که طی فرآیند دگرگونی گرمایی از عمق زمین و با فشار از لابه لای شکست ها و منافذ بیرون آمده و به سطح رسیده اند، با محلول های سطحی مس دار ترکیب شده و پس از طی مراحل لازم فیروزه را تشکیل می دهند.

با ورود دیگر کانی ها به ساختار مولکولی فیروزه در هنگام فرآیند تشکیل آن، گوناگونی رنگ در این سنگ پدیدار می شود. عناصری چون آهن، کلسیم، منیزیم، منگنز، سیلیکون و روی با ملحق شدن به ساختار مولکولی آن بر روی رنگ و سختی اثر گذاشته و رنگ فیروزه را از آبی آسمانی تیره تا سبز تیره و یا طیف های بسیار مختلفی از این دو رنگ تغییر می دهند.

به طور کلی هر چه مس موجود در فیروزه بیشتر باشد، رنگ آن آبی تر و وجود آهن، کانی سبز تری را تشکیل می دهد.

فیروزه خاص مناطقی با سنگ های آذرین نبوده و در صحرای سینا و استرالیا در میان صدف ها و ماسه سنگ ها نیز یافت شده است. گاهی نیز بر اثر تأثیر محلول های سطحی مس دار بر روی فسیل های استخوانی جانوران، فیروزه به وجود می آید.

فیروزه های چینی ارگانیک می باشند و از بقایا و استخوان های ماموت ها به وجود آمده اند. به همین علت با اسید واکنش نشان می دهند. رنگ آن به علت تبلور فسفات، آبی است و مشخصات آن با فیروزه های ایرانی، مصری و امریکایی متفاوت می باشد.

نگین های فیروزه بر اساس رنگ و رگه آنها به انواع مختلف دسته بندی شده اند. به نوع صاف بدون رگه «عجمی» ، به فیروزه های رگه دار در اصطلاح «شجری یا رگدار» گفته می شود که قسمتی از سنگ مادر در داخل نگین فیروزه به شکل رگه قرار دارد.

فیروزه ای که سنگ آن در طبیعت با آب شسته شده و خاک آن از فیروزه جدا شده است به فیروزه «ریگی» معروف است که از انواع دیگر گرانتر می باشد. علاوه بر ایران و مصر، کشورهای چین، امریکا، مکزیک، فلسطین، تبت، افغانستان، روسیه، استرالیا، شیلی و ترکمنستان نیز دارای منابع معدنی فیروزه می باشد.