نقش مالیات در ایران آینده

مرتضی دلخوش، اظهار کرد: مالیات نقش تعیین کننده‌ای در توسعه اقتصادی و تحقق اهداف سند چشم‌انداز خواهد داشت اما نظام مالیاتی نیازمند اقداماتی همچون اجرای کامل طرح جامع مالیاتی، بررسی نقش مالیات در اقتصاد مقاومتی، افزایش پایه‌های مالیاتی به جای افزایش نرخ، بسترسازی قانونی و حذف برخی معافیت‌های مالیاتی است.

وی افزود: اگر بخواهیم مالیات را به عنوان درآمد اصلی دولت در افق 1404 در نظر بگیریم باید فرهنگ مالیاتی را در کشور نهادینه کنیم که راهکارهای تبلیغاتی در این خصوص اهمیت دارد. به طور مثال با ساخت هر پروژه می‌توان به مردم اطلاع داد که آن پروژه از درآمدهای مالیاتی ساخته شده است. بدین ترتیب مردم ضمن پی بردن به اهمیت مالیات در توسعه ملی، به حفاظت از اموال عمومی به عنوان داشته‌های خود می‌پردازند.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: امروزه در همه جای دنیا بجز کشورهای حاشیه خلیج فارس که به اقتصاد متزلزل نفتی متکی هستند، مالیات از عوامل اصلی تامین بودجه دولت‌ها محسوب می‌شود. البته تفاوت‌هایی در نظام‌های مالیاتی کشورها وجود دارد که بعضی از بخش تولید و بعضی از بخش مصرف مالیات می‌گیرند.

وی با بیان این‌که در ایران مالیات از طرق مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده، اخذ می‌شود، تصریح کرد: مالیات بر ارزش افزوده دچار ایراداتی است که باید اصلاح شود؛ چرا که مالیات بر ارزش افزوده باید طبق تعریف به فرآیند ارزش افزوده تعلق بگیرد، نه صرفا به کالا؛ به عبارتی بهتر است به جای مالیات بر ارزش افزوده از اصطلاح مالیات بر مصرف در ایران استفاده شود.

دلخوش اظهار کرد: به اعتقاد من افزایش سالیانه درصد مالیات باعث فشار به دهک‌های پایین جامعه می‌شود؛ چرا که در حال حاضر مصرف‌کنندگان با مالیات‌های موازی دیگر همچون مالیات حقوق، مالیات تکلیفی، مالیات ماده 104، مالیات بر ارث، دارایی، اجاره و ... مواجهند که افزایش سالیانه درصد مالیات نیز فشاری مضاعف به آنها وارد می‌کند.

این کارشناس امور مالیاتی، تعدیل برخی آیتم‌های مالیاتی را ضروری عنوان و تاکید کرد: اگر برخی آیتم‌های مالیاتی تعدیل شوند می‌توان سالیانه بین یک تا 5 درصد مالیات بر ارزش افزوده را بالا برد.

به گفته وی به جای افزایش نرخ مالیات، باید پایه‌های مالیاتی را افزایش داد. هم‌اکنون در ایران این‌طور نیست. افزایش پایه‌های مالیاتی باعث می‌شود مالیات تنها به افراد درگیر در یک بخش اقتصادی خاص تعلق بگیرد و دیگر اقشار که سودی از آن بخش عایدشان نمی‌شود، از پرداخت مالیات معاف شوند.

وی ادامه داد: دولت باید متناسب با درآمد اشخاص از آنها مالیات اخذ کند اما در حال حاضر افرادی در ایران هستند که با داشتن درآمدهای میلیاردی، هیچ مالیاتی نمی‌دهند.

این کارشناس اقتصادی، تعدیل معافیت‌های مالیاتی را ضروری عنوان و خاطرنشان کرد: باید ضمن ارایه مشوق‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته، به تعدیل معافیت‌های مالیاتی به‌ویژه در مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی بپردازیم؛ چرا که برخی شرکت‌ها پس از استفاده از معافیت‌های بلندمدت در مناطق آزاد، نام شرکت را تغییر می‌دهند و دوباره از معافیت استفاده می‌کنند که باید جلوی این مساله گرفته شود.

دلخوش، اجرای طرح جامع مالیاتی که در حال حاضر توسط دولت پیگیری می‌شود را امیدوارکننده دانست و گفت: طرح جامع علی‌رغم داشتن برخی نواقص، مثمرثمر واقع شده؛ چرا که به چابک شدن سیستم مالیاتی، کاهش روابط مودی و مامور و جلوگیری از فرار مالیاتی منجر می‌شود.