نوسانات بازار به مذاکرات و تلاطم نفت ارتباطی ندارد

دکترعلیرضا شکیبایی، با اشاره به تمدید مذاکرات و تاثیر آن بر اقتصاد ایران اظهار کرد: به نظر بنده پس از تمدید مذاکرات بازار دچار شوک نشده است، اما در بازار بورس و ارز به طور کوتاه مدت نوساناتی ایجاد شده است که این موضوع نیز کاملا طبیعی است زیرا این بازار منتظر بود نتیجه مذاکرات 100 درصد مثبت باشد.

وی افزود: با توجه به اینکه سیستم بازار ارز یک سیستم کنترلی است و مقام پولی کشور(بانک مرکزی) آن را کنترل می‌کند، به راحتی بانک مرکزی این نوسان را کنترل کرد و اجازه نداد در بازار مشکلی رخ دهد.

شکیبایی با بیان اینکه تغییر قیمت برخی کالاها که توسط دولت اعلام شد، جزیی از نوسانات بازار نیست، تصریح کرد: دولت به دلایلی تصمیم به افزایش قیمت برخی کالاها گرفته است و باید این موضوع را از بحث تمدید مذاکرات جدا کرد. افزایش قیمت برخی کالاها و تمدید مذاکرات هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند، البته دولت در این مقطع زمانی که حساسیت بازار بالا بود، نباید این تصمیم را می‌گرفت و به اعتقاد بنده این افزایش قیمت در این زمان یک سوء تدبیر از سوی دولت بود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان با اشاره به اینکه شرایط برای کنترل قیمت‌ها فراهم است، تصریح کرد: بعضی مواقع شرایطی در اقتصاد رخ می‌دهد که حتی دولت توانایی کنترل آن را ندارد اما اتفاق منفی در بُعد تحریم‌ها در اقتصاد رخ نداده است.

وی افزود: لازمه اقتصاد ثبات است و برای مدیریت اقتصادی از دولت انتظار ثبات داریم، نه افزایش و یا کاهش قیمت‌ها، زیرا که ثبات به اقتصاد و فعالان اقتصادی امکان برنامه‌ریزی می‌دهد.

شکیبایی تصریح کرد: این تئوری که با برخی نوسانات می‌توان مشکلات کوتاه مدت را حل کرد، کاملا اشتباه است. تجربه این تئوری‌های اقتصادی در دوران گذشته ثابت می‌کند که با تورم، نمی‌توان رشد اقتصادی و اشتغال را ایجاد کرد و دولت باید با ابزارهایی که در اختیار دارد بازار را کنترل کند نه با نوسانات.

این دکتری اقتصاد با بیان اینکه تمدید مذاکرات هیچ تاثیری بر بازار بورس ایران نخواهد گذاشت افزود: در سال 92 بورس ایران به دلیل تغییر نرخ ارز، یک اصلاح قیمت را طی کرد تا برخی شرکتهای بورسی را بتواند تامین مالی کند و همین امر سبب شد منابع بانکی و شبه بانکی وارد بورس شود اما امروز هیچ یک از آنها وجود ندارد. نیاز به اصلاح قیمت و نرخ ارز وجود ندارد و قرار نیست بانکها در بورس سرمایه گذاری کنند، در نتیجه بورس با این وضعیتی که امروز دارد، به نظر می‌رسد با نوسانات کم و اندک کار خود را ادامه دهد.

شکیبایی با اشاره به تفاوت بازار ارز و بورس با یکدیگر تاکید کرد: ابزارهای کنترلی در این دو بازار متفاوت است. بازار بورس یک شاخص و نشانه در اقتصاد است که باید نشانگر وضعیت جامعه باشد و هر اتفاقی که در آن رخ می‌دهد، نباید تغییر داد تا آدرس اشتباه به جامعه دهیم. بهتر است بازار بورس را کنترل نکنیم تا علامت صحیح به جامعه بدهیم.

این دانشیار دانشگاه شهید باهنر کرمان با اشاره به اینکه سرمایه گذاران خرد دیگر در بازار سکه و طلا سرمایه گذار نمی‌کنند، تصریح کرد: خرده سرمایه گذاران تجربه سال 91 و 92 را دارند و فهمیده‌اند که بردن سرمایه به سمت بازار طلا و ارز در بلندمدت برای آنها ضرر خواهد داشت. با این تجربه انتظار می رود که مردم دیگر به آن سمت نروند و شاهد ثبات بیشتری در این بازار خواهیم بود.

وی افزود: دولت اعلام کرده کاهش تورم به نشانه کاهش قیمتها نیست و این دو نباید با یکدیگر توجیح شود. قطعا دیگر شاهد کاهش قیمت در بازار نخواهیم بود و اصلا قرار نیست چنین اتفاقی نیز بیفتد. تصور مردم از اینکه قیمتها کاهش پیدا می کند یک انتظار اشتباهی بود و به زبان اقتصادی کاهش قیمت مسیر دیگری دارد.

شکیبایی ادامه داد: در پروسه اصلاح قیمتها، قیمت کالاها صنعتی خیلی سریعتر تعدیل شدند، اما کالاهای کشاورزی، تعدیلات خود را با یک تاخیر انجام می‌دهند پس بهتر است بگذاریم بازار کار خود را انجام دهد و دولت کمتر در بازار دخالت کند. تجربه گذشته نشان می‌دهد که دخالت دولتها باعث تثبیت قیمتها نشده است.

وی اظهار کرد: اقتصاد الفبای خود را دارد و با تعزیرات، تنظیم مقررات و کنترل دولتی مسئله حل نمی‌شود، بلکه باید بیاموزیم که در کشورهای دیگر که کنترل قیمت و تعزیرات وجود ندارد، چگونه قیمتهای آنها رو به کاهش است؟ باید به سمت ساز و کارهای اقتصادی رفته و از مکانیسم‌های اقتصادیِ بازار استفاده کنیم.

این دکتری اقتصاد با اشاره به اینکه همیشه در انتخاب یک سیاست باید هم منافع مصرف کنندگان و هم تولیدکنندگان را در نظر گرفت، گفت: با توجه به شرایط اقتصادی که در کشور وجود دارد، دولت الزام دارد که خیلی موافق کاهش قیمتها نباشد. برای حمایت از تولید و اشتغال این افزایش قیمت لازم است یا اینکه برای حمایت از تولید، بستر اقتصادی باید به گونه‌ای باشد که دیگر به افزایش قیمت وابسته نباشد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان گفت: اگر کاهش قیمت نفت و کاهش درآمدهای دولت به هر دلیل باعث این شود که به تولیدکننده و صادره کننده خودمان اهمیت بیشتری دهیم و از طرف دیگر استقبال زیادی از سرمایه گذاران خارجی و همچنین از سرمایه‌گذاران ایرانی که در خارج از کشورهستند، داشته باشیم، رویکرد مثبتی خواهیم داشت. به همین دلیل اگر تحریم‌ها برداشته نشوند، ما ضرر نمی‌کنیم. وقتی تحریم‌ها برداشته نمی شود، با خرد جمعی و تصمیمات بهینه بهتر عمل می‌کنیم و کمتر منابع را هدر می‌دهیم. همیشه شکوفایی‌های اقتصادی ما در این شرایط سخت بوده است.

شکیبایی با اشاره به پیشنهاد دولت در خصوص بورس ارز خاطرنشان کرد: در ایران بزرگترین عرضه کننده ارز، دولت است. وقتی چنین عامل بزرگی در اقتصاد وجود دارد، معنایی برای بازار ندارد.

وی افزود: کارآمدی و رویکرد بازار در این است که فعالان اقتصاد خرد در آن زیاد باشند و تعداد زیادی عرضه کننده ارز و تقاضا کننده ارز در آن وجود داشته باشد، آنگاه بازار عملکرد خود را می‌تواند داشته باشد، موضوعی که از نخست پایه آن انحصاری است، با منطق بورس هماهنگ نیست.