طلا در كانون توجه سرمایه‌گذاران

در هفته‌ گذشته عواملی نظیر گمانه‌زنی‌ها از رشد نرخ بهره آمریکا در آینده نزدیک، آغاز دوره انتشار گزارش‌های مربوط به درآمد سه‌ماهه شرکت‌ها، صدور بیانیه فدرال رزرو که انتظار فعالان بازار را برآورده نکرد، احتمال کاهش مالیات بر واردات طلا در هند، اعلام خبر غیرمنتظره بروز مشکلات مالی در یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های پرتغال و یادآوری بحران مالی اخیر و درنتیجه تشدید نگرانی‌ها از گسترش آن در اروپا همراه با انتشار گزارش‌هایی از اوضاع اقتصادی آمریکا، اروپا و چین منجر به بروز نوساناتی در نرخ برابری ارزها و نیز کالاها از جمله طلا شد.

با توجه به خبرهای خوبی که هفته گذشته از بازار کار آمریکا منتشر شد دور از انتظار نبود که سرمایه‌گذاران با این بینش اولین روز معاملاتی هفته را آغاز کنند که احتمالا فدرال رزرو اقدام به افزایش نرخ بهره در آینده نزدیک خواهد کرد؛ نظیر گلدمن ساکس که در آخرین پیش‌بینی خود، اولین افزایش نرخ فوق را از سه ماه اول سال 2016 به سه ماه سوم سال 2015 تقلیل داد و علت کار خود را هم بهبود وضعیت بیکاری، رشد تورم و بهتر شدن شرایط مالی طی چند ماه گذشته عنوان کرد.
بازارهای سهام اروپا در روز دوشنبه رونق چندانی نداشت چراکه انتشار آماری ضعیف از بخش تولیدی آلمان نشان داد اوضاع همچنان نگران‌کننده است و با توجه به ادامه رکود در منطقه نیاز به اجرای سیاست‌های انبساطی بیشتر از سوی بانک مرکزی اروپا احساس می‌شود.
از سوی دیگر با نزدیک شدن به زمان اعلام گزارش‌های فصلی شرکت‌ها به نوعی تمایل برای ریسک‌گریزی در میان معامله‌گران بیشتر شد. به علاوه تحلیلگران رویترز در آخرین نظرسنجی خود اظهار داشتند پیش‌بینی می‌شود میانگین رشد درآمدها در سه ماه دوم، سوم و چهارم سال جاری به ترتیب 2/6، 9/10 و 9/11درصد باشد؛ در شرایطی که آخرین رشد دورقمی درآمد شرکت‌های S&P500 به سه‌ماهه سوم سال 2011 و نرخ 18 درصد برمی‌گشت.
در بازار طلا این روزها اگرچه افت جذابیت سرمایه‌گذاری در سهام بر تقاضا برای طلا می‌افزود، با این حال احتمال افزایش نرخ بهره آمریکا فشار رو به پایینی بر بهای آن وارد می‌ساخت.
در روز سه‌شنبه محافظه‌کاری سرمایه‌گذاران با شروع دوره انتشار اطلاعیه‌های مربوط به درآمد سه‌ماهه شرکت‌های آمریکایی و اینکه منتظر بودند تا مشخص شود آیا بهبود اوضاع آمریکا پس از زمستان سخت گذشته در سود شرکت‌ها منعکس خواهد شد یا خیر، از رونق بازارهای سهام کاست. در عین حال کاهش غیرمنتظره صادرات و واردات آلمان (در تعدیل فصلی) به عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا با تشدید نگرانی‌ها از شرایط موجود امکان اجرای سیاست‌های انبساطی بیشتر از سوی بانک مرکزی اروپا در ماه‌های آتی را تقویت کرد. همچنین درحالی‌که گزارش‌های منتشر‌شده از وضعیت آمریکا چندان رضایت‌بخش به نظر نمی‌رسید، امکان افزایش نرخ بهره آمریکا از جذابیت طلا کم می‌کرد.
بااینکه اولین اطلاعیه‌ها از درآمد سه‌ماهه شرکت‌ها بر امیدواری‌ها افزود و به بازارهای سهام روز چهارشنبه، پس از دو روز ریزش، جان تازه‌ای بخشید اما «انتشار بیانیه فدرال رزرو» در ساعات پایانی روز بود که بیش از هر خبر دیگری جو روانی موجود را تحت‌الشعاع خود قرار داد.
در بیانیه فوق علاوه‌بر آنکه سیاست‌گذاران آمریکایی بر بهبود فعالیت اقتصادی و وضعیت کار در آمریکا اشاره کردند، باز هم با تاکید بر ادامه روند کاهشی برنامه خرید ماهانه اوراق قرضه و امکان خاتمه آن در اکتبر سال جاری، آن را 10 میلیارد دلار دیگر تنزل دادند به‌طوری‌که برنامه مزبور به 35 میلیارد دلار رسید.
در صورتجلسه مذکور از آنجا که برخلاف انتظار، فدرال رزرو کوچک‌ترین اطلاعاتی در مورد زمان افزایش نرخ بهره ارائه‌ نداد از شاخص دلار کاسته شد؛ چراکه ظاهرا بانک مرکزی آمریکا خواهان این بود که قبل از انجام هرگونه اقدامی در جهت تغییر سیاست پولی خود، تورم و شرایط بیکاری را به سطح دلخواه خود برساند. از سوی دیگر از آنجاکه شاخص CPI چین که از شاخص‌های تورمی است، چندان مطلوب اعلام نشد باز هم توجه به سمت کند بودن رشد اقتصادی آن معطوف شد.
در بازار طلای روز چهارشنبه نیز احتمال کاهش مالیات بر واردات طلا در هند از 10 درصد فعلی به 6 درصد، بهای آن را قوت بخشید؛ چرا‌که کشور فوق دومین مصرف‌کننده بزرگ طلا در جهان محسوب می‌شود و چنین تصمیمی تاثیر بسزایی در تقاضا برای کالای مزبور خواهد گذاشت. در عین حال مشخص نبودن زمان افزایش نرخ بهره در بیانیه فدرال رزرو و حفظ آن در سطح پایین فعلی و وخیم شدن درگیری‌های نظامی میان اسرائیل و فلسطین اشغالی فشار رو به بالای زیادی بر قیمت طلا وارد آورد.
تشدید مشکلات مالی در یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های پرتغال که تداعی‌کننده بحران مالی اخیر و برانگیختن ترس و اضطراب سرمایه‌گذاران از گسترش آن در سایر کشورهای اروپایی بود، مضاف بر رضایت‌بخش نبودن آمار و ارقام منتشر شده از اقتصاد اروپا و درنتیجه ترس از بدتر شدن اوضاع در سه ماهه دوم سال، موجی از نگرانی را در بازارهای مالی روز پنج‌شنبه به راه انداخت و درحالی‌که به افت ریسک‌پذیری انجامید، بر جذابیت دلار به عنوان یک ارز مطمئن افزود.
در این روز بی‌رونق بودن معاملات سهام، انتشار گزارش‌های ضعیفی از شرایط اقتصادی چین همراه با تاثیر منفی خبرهایی از اروپا (به‌ویژه پرتغال) بر جو روانی موجود، خرید طلا را فزونی بخشید و درنتیجه بهای آن را تا نزدیک به بالاترین سطح خود در چهار ماه اخیر رساند؛ اگرچه همچنان افراد به دقت تحولات خاورمیانه در عراق و فلسطین را زیر نظر داشتند.
فروکش کردن استرس ناشی از مشکلات مالی یک بانک در پرتغال، آرامش را به بازارهای سهام روز جمعه بازگرداند. البته از آنجاکه ابهام مربوط به این مساله برطرف نشده بود هنوز تقاضا برای دلار و طلا وجود داشت.
پرتغال یکی از کشورهای کوچک عضو منطقه پولی یورو است که دولت آن همانند یونان و ایرلند در سال 2011 در جریان بحران مالی اخیر، کمک مالی (78 میلیارد یورو یا 106 میلیارد دلار) دریافت کرد و درمقابل، متعهد به اجرای سیاست‌های انقباضی و اصلاحی و کاهش مخارج خود شد.

بازار طلا در هفته پیش رو
همان‌طور که شاهد بودیم در هفته گذشته عوامل اقتصادی و سیاسی مخصوصا تشدید نگرانی‌ها از اوضاع اقتصادی اروپا، برآورده نشدن انتظار بازار از افزایش نرخ بهره آمریکا در آینده نزدیک و نیز احتمال رشد خرید طلا از سوی هند بار دیگر قیمت این کالای گرانبها را به رشد واداشت. این روزها آمار و ارقام نشان می‌دهد همراستا با افزایش ریسک‌پذیری و بهبود بازارهای سهام، بر سهم طلا در پرتفوی سرمایه‌گذاران با هدف پوشش ریسک افزوده‌ شده‌است، ظاهرا به این دلیل که زمزمه‌هایی از بروز حباب در قیمت سهم‌ها و احتمال ریزش آنها به گوش می‌رسد. همچنین با اینکه روند کاهشی برنامه حمایتی فدرال رزرو ادامه دارد، اما به تدریج ترس از تورم قوت گرفته که بر جذابیت طلا افزوده است. در این میان مثبت‌بودن چشم‌انداز اقتصاد جهانی و بهبود اوضاع (به‌ویژه در آمریکا) را به هیچ عنوان نباید نادیده گرفت، چراکه چنین رضایت‌مندی پول بیشتری را روانه سرمایه‌گذاری در کالاهای پرریسک‌تر خواهد کرد و این اطمینان به نوبه خود از تقاضا برای طلا خواهد کاست. به علاوه نه تنها فدرال رزرو هنوز عقیده‌ای بر بروز تورم و حباب ندارد و روند قیمت کالاها و سهام را فعلا معقول می‌داند، بلکه همچنان خریدار فیزیکی چندانی برای طلا مخصوصا از سوی چین مشاهده نمی‌شود و نگرانی‌ها از کند شدن رشد اقتصادی کشور مزبور بر حجم معاملات این کالا سایه افکنده است. در هفته پیش رو خبرها و سخنرانی‌های مهمی بر جو روانی بازار تاثیر خواهند گذاشت و باید دید آیا تب رشد سرمایه‌گذاری که در این بازار به راه افتاده است، فروکش خواهد کرد یا خیر. در عین حال اوضاع سیاسی در عراق، اوکراین و فلسطین را هم باید زیر نظر داشت.

*الهام بادپا (بیتا)
تحلیلگر بازارهای جهانی