سنگ جواهر اسکاپولیت و جرمجویت

اسکاپولیت (scapolite) نام یکی از گرو ههای سیلیکات با ترکیب شیمیایی پیچیده است. اسکاپولیت ها از آلومینیوم، کلسیم و سدیم سیلیکات، به همراه کلر ، کربنات و سولفات تشکیل شده اند. کلمه اسکاپولیت ازکلمه یونانی scapolite یعنی محور(یا استوانه-shaft) گرفته شده، زیرا از بلورهای منشوری کوچک تا بزرگی تشکیل شده است.اسکاپولیت به دلیل رنگ جذابش درجواهرات استفاده می شود و در رنگ های زرد، نارنجی ، صورتی و بنفش تنوع دارد. نمونه های با کیفیت کاملا شفاف هستند و جلای شیشه ای دارند. موادی هم که خیلی شفاف نیستند، بدون تراش جلا داده می شوند (کابوشن). این ماده سخت یا درخشان نیست و از نظر سختی در مقیاس موس 5.5 تا 6 است- که در مورد اوپال هم اینگونه است- و شاخص شکستی مشابه کوارتز دارد.

ارزش اسکاپولیت به رنگ و شفافیت آن بستگی دارد. شفافیت ماده، بسیار مهم تر از مواد تشکیل دهنده آن است. برخی از مواد معدنی با ایجاد جلا بدون تراش کابوشن، خاصیت چشم گربه را از خود نشان می دهند. رنگ صورتی تا بنفش از رنگ های نادر و با ارزش است. رنگ های زرد و طلایی متداولتر هستند.

رسوبات اسکاپولیت در امریکای شمالی و اروپا یافت می شود. منابع اصلی آن در تانزانیا ، ماداگاسکار ، کنیا ، برزیل ، کانادا و Burma واقع است.
سنگ جواهرات کمیاب جرمجویت (Jeremejevite):

جرمجویت بورات آلومینیوم کمیابی است که گاهی اوقات در سنگ جواهرات با کیفیت شفاف تشکیل میشود . این بورات در دسته کمیاب ترین سنگ جواهرات دنیا قرار می گیرد . از جمله مواد کمیاب این گروه می توان به painite، taafeite و poudrettaite اشاره نمود.

اولین نمونه جرمجویت ، بلور بیرنگی بود که در سال 1883 در سیبری (Siberia) یافت شد و به احترام معدن شناس روسی پاول ولادیمیروویچارمییو (PavelVladimirovichEremeev) ( در زبان آلمانی (Jeremejev نامیده شد. حدود 100 سال است که جرمجویت یکی از کمیاب ترین مواد روی زمین است.

بعد از آن، یک رسوب جدید از بلورهای کاملا آبی در نامبیا کشف و عمل استخراج با هدایت دلال مواد معدنی نامبیا سید پیترز (Sid Pieters) انجام شد. اما تعداد کمی بلور به کشف رسید. در نهایت در سال 1976 کیسه ای پیدا کردند که حاوی 100 بلور ظریف جرمجویت آبی بود.

سومین کشف این ماده در منطقه ایفل Eifel آلمان در سال 2000 بود. در سال 2001 نیز رسوب بزرگی از جرمجویت آبی در کوه های ارونگو نامبیا (Erongo mountains of Namibia) کشف شد. بیشتر ماده از این نوع که دربازار می باشد از مانده همین رسوبات است . مقدار کمی از این ماده نیز در کوه های پامیر (Pamir ) تاجیکستان کشف شد اما به خوبی ثبت نشده است.

جرمجویت به شکل سنگ خارای زبر شکل می گیرد. دستگاه بلور شش گوش دارد و سختی آن در مقیاس موس 6.5 تا 7.5 است. رنگ آن از بی رنگ تا زرد کم رنگ، آبی کم رنگ، سبز-آبی تا بنفش کم رنگ متغیر است.

درجه بندی تراش آن نادراست و بیشتر در نامبیا دیده می شود. جرمجویت از نظر گوهر شناسی شاخص شکست 1.63 تا 1.65 دارد و چگالی نسبی آن 3.25 تا 3.28 است. با وجود اینکه بلورها کمی تراش داده شده اند اماجرمجویت بیشتر توسط کلکسیون داران خریداری می شود. این سنگ ها به دلیل کمیابی و زیبایی ذاتی، به خصوص نمونه های ظریف آن بسیار ارزشمند می باشند.