فشار «چند ضلعی» بر اوباما

خبرگزاری رویترز در همین‌باره گزارش داد که کاخ سفید، دو روز پیش نشستی با حضور مشاوران سنای آمریکا ترتیب داد تا قانون‌گذاران را مجاب کند در شرایط فعلی تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران را به تعویق بیندازند. کاخ سفید قصد دارد تا سناتورها، بررسی تحریم‌هایی را که قرار بود ماه گذشته در کمیته بانکی این بخش از کنگره بررسی شود، اما به درخواست باراک اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا، عقب افتاد، دوباره به تعویق بیندازند. این در شرایطی است که علاوه‌بر کنگره آمریکا که در مسیر مذاکرات ایران و گروه 1+5 سنگ‌اندازی می‌کند، باراک اوباما با موانع دیگری نیز مواجه است؛ موانعی که اتفاقا در موضع‌گیری سنای آمریکا در رابطه با ایران نیز بسیار تاثیر‌گذارند. یکی از این موانع، فشار شدید عربستان سعودی است که به شدت با روند اخیر مذاکرات ایران و گروه 1+5 مخالف است و تاکید دارد که «آمریکا نباید در برابر ایران کوتاه بیاید.» پیشتر بندر بن سلطان، رییس شورای امنیت ملی عربستان نیز به دلیل آنچه «نزدیک شدن آمریکا به ایران» خوانده بود، از کاهش روابط ریاض با واشنگتن خبر داده بود. از سوی دیگر یک وزیر اسرائیلی نزدیک به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل نیز برای نخستین بار از اختلاف این رژیم با آمریکا بر سر موضوع هسته‌ای ایران خبر داده‌‌است.
سنای آمریکا، عربستان و اسرائیل مخالف کاهش تحریم ها علیه ایران هستند
اوباما تحت فشار چندضلعی برسر ایران
تلاش اوباما برای توقف تشدید تحریم‌های سنا علیه تهران
نگرانی عربستان از نزدیک شدن آمریکا به ایران

این نخستین بار است که یک وزیر ارشد اسرائیلی که به نتانیاهو نزدیک است، بروز اختلاف میان دولت اسرائیل و آمریکا را تایید می‌کند. به گزارش رادیو اسرائیل، دولتمردان این کشور تلاش کرده‌اند وجود شکاف با آمریکا در مورد میزان سخت‌گیری علیه ایران را علنی نکنند.
همزمان یووال اشتاینیتز، اختلافات به وجود آمده را «ناچیز» توصیف کرد و مدعی شد که هدف هر دو کشور یکسان است: «اینکه ایران به سلاح هسته‌ای نرسد.» اشتاینیتز روز پنج‌شنبه، دوم آبان، در مصاحبه با رادیوی اسرائیل تاکید کرد که درخواست‌های اسرائیل برای امضای پیمان میان ایران و قدرت‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران باید رعایت شود. وزیر اطلاعات و امور راهبردی اسرائیل، شرایط کشورش را برای «توافق قابل قبول» و نه «نصف و نیمه» با ایران یادآوری کرد: «قطع کامل غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران، بیرون بردن همه اورانیومی که ایران تاکنون غنی کرده است، برچیدن تاسیسات فردو و توقف ساخت رآکتور پلوتونیوم (آب سنگین اراک).» یووال اشتاینیتز در روزهای گذشته سلسله سفرهایی به بریتانیا، کانادا و آمریکا انجام داده و در دیدار با مقامات ارشد این کشورها خواستار تشدید فشار اقتصادی و سیاسی بر جمهوری اسلامی ایران شده است. اشتاینیتز با وزیر خارجه بریتانیا، نخست‌وزیر و وزیر خارجه کانادا و نیز با مقاماتی ارشد از کنگره آمریکا دیدار کرده است. این در شرایطی است که ملاقات روز چهارشنبه در رم میان بنیامین نتانیاهو و جان کری که یکی از طولانی‌ترین ملاقات‌های سیاسی در سال‌های گذشته بوده است، عمدتا به مسائل مربوط به ایران و آینده مذاکرات هسته‌ای میان کشورهای 1+5 با ایران اختصاص یافته بود.
مخالفت عربستان و اسرائیل با کوتاه آمدن آمریکا در برابر ایران
در همین حال وب‌سایت روزنامه معاریو نیز روز جمعه، سوم آبان، نوشت که پس از تماس‌های سیاسی هفته‌های اخیر میان ایران و آمریکا و نیز درپی گفت‌وگوهای هسته‌ای روزهای گذشته میان کشورهای 1+5 با ایران، سران رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی به باراک اوباما گفته‌اند که با کوتاه آمدن آمریکا در برابر ایران به‌شدت مخالفند.
از سوی دیگر منابع نزدیک به دولت عربستان سعودی گفته‌اند که رییس دستگاه اطلاعاتی این کشور از کاهش سطح روابط ریاض و واشنگتن بر سر بحران هسته‌ای ایران و بحران سوریه خبر داده‌است. بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز که روز سه‌شنبه 30 مهر منتشر شد، شاهزاده بندر بن سلطان به دیپلمات‌های اروپایی گفته‌است که واشنگتن نتوانسته‌است نقش موثری در بحران سوریه و نزاع میان اسرائیلی‌ها و فلسطینیان ایفا کند. او همچنین تاکید کرد که آمریکا به ایران نزدیک‌ شده‌است و نیز در جریان شورش‌های سال 2011 بحرین که عربستان سعودی با آن به مقابله برخاست، واشنگتن نتوانست از ریاض حمایت کند. رویترز اما می‌نویسد هنوز مشخص نیست که سخنان شاهزاده بندر بن سلطان مورد حمایت کامل عبدالله، پادشاه عربستان سعودی باشد. با این همه شاهزاده بندر تاکید کرده که «دور شدن از ایالات متحده یک گام مهم است.» به گفته این مقام بلندپایه اطلاعاتی عربستان، «ریاض دیگر نمی‌خواهد در موقعیتی قرار گیرد که وابسته باشد» و به همین دلیل او برای محدود کردن روابط با ایالات متحده آمریکا برنامه‌ریزی می‌کند. عربستان سعودی و آمریکا از زمان شکل‌گیری پادشاهی سعودی در سال 1932 با یکدیگر متحد بوده‌اند، چنانچه در این مدت ریاض از حمایت نظامی واشنگتن برخوردار بوده و واشنگتن نیز از ذخایر نفت عربستان بهره برده است. اما رویترز می‌نویسد شاهزاده بندر در عرصه سیاست خارجی به ویژه در رابطه با ایران به تندروی معروف است. رویترز تاکید می‌کند که شاهزاده بندر بن سلطان این سخنان را تنها چند روز پیش به دیپلمات‌های اروپایی گفته است؛ اما جزئیات بیشتری از آن ارائه نمی‌دهد؛ به‌ویژه آنکه مشخص نیست کدام وجه از روابط میان ریاض و واشنگتن محدود خواهد شد. با این همه رویترز به نقل از منبع خود می‌نویسد که این مساله می‌تواند شامل خرید سلاح از آمریکا و همین‌طور فروش نفت به این کشور باشد. از سوی دیگر نخست وزیر اسرائیل و سایر مقامات ارشد این رژیم در روزهای گذشته پی‌در‌پی از آمریکا و جامعه‌جهانی خواسته‌اند که اهرم تحریم‌ها علیه ایران را سنگین‌تر کنند و به‌ویژه در مرحله کنونی که ایران به پای میزمذاکرات آمده و «جدیت» نشان می‌دهد، تحریم‌ها کاهش نیابد. دور بعدی مذاکرات ایران و قدرت‌ها برای روزهای شانزدهم و هفدهم آبان در ژنو تعیین شده و پیش از آن نیز گفت‌وگوهای جدیدی میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای روزهای ششم و هفتم آبان در نظر گرفته شده است.

تلاش اوباما برای توقف تشدید تحریم‌های کنگره علیه ایران
همزمان مشاوران کاخ سفید با دعوت از گروهی از دستیاران ارشد روسای کمیته‌های مجلس سنا خواستار توقف برنامه‌های کنگره از تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران شده‌اند. به گزارش خبرگزاری رویترز، کاخ سفید از سنا خواسته‌است یک بار دیگر بررسی طرح تشدید تحریم‌های ایران را به تعویق بیندازد. دستیار یکی از سناتورهای دموکرات در همین‌باره، برگزاری این نشست در روز پنج‌شنبه را تایید کرده، اما درباره دستور جلسه توضیحی نداده‌است. کمیته امور بانکی مجلس سنا قرار بود طی چند روز آینده تشدید تحریم‌های ایران را بررسی کند؛ ولی به گفته ناظران، پیش‌نویس این طرح هنوز بین اعضای کمیته توزیع نشده که می‌تواند بیانگر تعویق این اقدام باشد. این کمیته پیش‌تر نیز قرار بود در ماه گذشته این طرح را بررسی کند که با درخواست کاخ سفید این کار را به پس از برگزاری دور نخست گفت‌و‌گوهای جدید هسته ای با ایران به عقب انداخت. خبرگزاری رویترز به نقل از برخی از دستیاران سناتورهای دموکرات نوشته‌است که اعضای جمهوری‌خواه مجلس سنا با این کار مخالف هستند. مجلس نمایندگان آمریکا در ماه ژوئیه طرح مشابهی را تصویب کرده‌بود. تصمیم‌گیری درباره تعویق مجدد بررسی طرح تشدید تحریم‌های ایران در مجلس سنا بر عهده تیم جانسون، رییس دموکرات کمیته امور بانکی این مجلس و هری رید، رهبر اکثریت دموکرات آن است. دور دوم گفت‌‌و‌گوهای هسته‌ای گروه 1+5 با ایران قرار است هفتم و هشتم نوامبر در ژنو برگزار شود و کاخ سفید نگران تاثیر منفی اقدام احتمالی کنگره بر مذاکرات است. وندی شرمن، معاون سیاسی وزارت امور خارجه آمریکا که از طرف این کشور در مذاکرات هسته ای با ایران شرکت دارد، چهارشنبه به مجلس نمایندگان رفت تا در یک جلسه محرمانه به پرسش‌های نمایندگان درباره گفت‌وگوهای انجام گرفته در ژنو گزارش دهد. همزمان نیکلاس برنز، دیپلمات سابق آمریکا، در یادداشتی ضمن توصیه به اوباما برای همراه کردن نرمش و سخت‌گیری در کنار هم در قبال ایران، نوشت که کنگره و اسرائیل نیز باید با توقف اعمال تحریم جدید و تهدید نظامی، به روند دیپلماتیک کمک کنند. به گزارش خبرگزاری فارس، «نیکلاس برنز» دیپلمات برجسته سابق آمریکایی در یادداشتی که روز جمعه در روزنامه «بوستون گلوب» منتشر کرد، ضمن استقبال از مذاکرات هسته‌ای، به «باراک اوباما» رییس‌جمهور آمریکا توصیه کرد که حق غنی‌سازی محدود و تحت نظارت ایران را به رسمیت بشناسد. او در ادامه اضافه کرد که پذیرش این حق باید با تداوم تحریم و فشار علیه ایران همراه شود تا تهران متقاعد شود که برنامه هسته‌ای خود را به اهداف صلح‌آمیز محدود نگه دارد. برنز همچنین از نمایندگان کنگره خواسته است با عدم تصویب تحریم‌های جدید، به اوباما در روند دیپلماتیک کمک کنند.
عراقچی و آمانو دیدار می‌کنند
این همه در شرایطی است که معاون وزیر خارجه ایران هدف از سفرش به وین و دیدار با آمانو، مدیرکل آژانس را آغاز روند جدیدی از همکاری بین ایران و آژانس دانست. سید عباس عراقچی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه و عضو تیم مذاکره‌کننده ایران با 1+5 در گفت‌وگو با «ایسنا» با اشاره به رویکرد جدید ایران و کشورهای 1+5 برای ورود به مذاکرات جدی و واقعی در ژنو، اظهار امیدواری کرد: «ایران و آژانس نیز با یک رویکرد جدید، همراه با حسن نیت، در مدت زمان کوتاهی به حل و فصل ابهامات باقی‌مانده از گذشته پرداخته و بیش از پیش به همکاری‌های آتی برای مقابله با اشاعه هسته‌ای و تضمین جهانی عاری از سلاح‌های هسته‌ای متمرکز شود.»